C-peptide test - Insulinegevoeligheid

Je c-peptide testen bij het vermoeden van insulineresistentie

Bij het vermoeden van insulineresistentie geeft deze c-peptide test informatie. De hoeveelheid c-peptide in jouw urine wordt in beeld gebracht en hieruit kan worden afgeleid in hoeverre jouw lichaam ongevoelig is geraakt voor de werking van insuline (insulineresistentie).

C-peptide is een stof die vrijkomt bij de vorming van insuline in de alvleesklier. De hoeveelheid c-peptide die wordt afgegeven hangt samen met de hoeveelheid insuline. Dit betekent dat op basis van de c-peptide waarde een inschatting gemaakt kan worden van de hoeveelheid insuline in het bloed. Als deze test nuchter afneemt, dan wordt inzichtelijk - omdat de bloedsuiker laag is - hoe het lichaam reageert op suiker. Meer precies, er kan worden ingeschat in hoeverre de kans groot is dat de lichaamscellen ongevoelig zijn geworden voor de werking van insuline.

Wat is insulineresistentie?

Als het lichaam niet meer goed reageert op insuline wordt dit insulineresistentie genoemd. Na een maaltijd worden suikers via het bloed door het lichaam getransporteerd om de cellen van energie te voorzien. Om suiker uit het bloed op te nemen heeft het lichaam het hormoon insuline nodig. Bij een hoge bloedsuiker wordt er insuline aangemaakt waardoor suiker kan worden opgenomen. Als de bloedsuiker snel stijgt moet de alvleesklier in korte tijd veel insuline afgeven. Op termijn kunnen cellen hierdoor ongevoelig worden voor insuline, kan de suiker niet meer goed opgenomen worden en kan de bloedsuiker stijgen. Er is dan sprake van een verminderde gevoeligheid voor insuline en dit wordt insulineresistentie genoemd. Een te hoge bloedsuiker wordt geassocieerd met verschillende gezondheidsproblemen zoals schade aan bloedvaten, hart en vaatziekten, hoge bloeddruk en diabetes type 2. In veel gevallen is insulineresistentie een gevolg van een ongezonde leefstijl met te weinig lichaamsbeweging, overgewicht of chronische stress. In je aanleg ligt ook vast of je meer kans dan anderen hebt insulineresistent te worden.

Wanneer is een insulineresistentie test zinvol

Verschillende symptomen kunnen wijzen op een hoog bloedsuikergehalte. Heeft u regelmatig klachten zoals:

• vermoeidheid;
• dorst;
• duizeligheid;
• een overmatige behoefte aan zoetigheid?

Dit kan met een hoge bloedsuiker te maken hebben. Waarschijnlijk wil je dan weten in hoeverre jouw lichaam in staat is om de bloedsuiker goed te reguleren. Deze c-peptide test geeft hier inzicht in.

Waarom is dit inzicht belangrijk? Op lange termijn kan een hoge bloedsuiker zorgen voor schade aan bloedvaten, een hoge bloeddruk of een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Oftewel de verzameling van klachten die het metabool syndroom wordt genoemd.

Naast dit kan er bij een te hoge waarde sprake zijn van een verhoogd risico op diabetes type 2. Na het herkennen van het prediabetes kan in veel gevallen door voeding, te stoppen met roken, voldoende lichaamsbeweging en het aanpakken van overgewicht gezorgd worden voor een lagere en stabielere bloedsuiker. Zeker als er ook andere factoren zijn die zorgen voor een verhoogde kans op diabetes (ouder worden, overgewicht, een hoog cholesterol, roken, weinig lichaamsbeweging en aanleg) geeft een test je inzicht. Jij komt te weten of het goed is om je leefstijl aan te passen en met welke leefstijlaanpassingen je dit kunt doen.

Hoe kun je insulineresistentie testen?

Er zijn meerdere testen om inzicht te krijgen in een verlaagde insulinegevoeligheid. De Homa IR test of homa index wordt veel gebruikt. Homa ir staat voor Homeostasis Model Assessment of Insulin Resistance en is een methode om de gevoeligheid voor insuline te beoordelen. Recent onderzoek laat zien dat de waarde bij een c-peptide test samenhangt met de homa index en daarom ook een goede maat is. Het voordeel van een c-peptide urinetest is dat je die makkelijker thuis kunt afnemen dan de homa ir test.

Meer over Homa-IR, de Homa-index

Bij een Homa IR test wordt gekeken naar de homa index, dit is de verhouding tussen insuline en glucose in het bloed. Wanneer het bloed naar verhouding te veel glucose bevat is spreken we van een hoog homa ir. Als er lange tijd sprake is van een hoge homa index kunnen de cellen ongevoelig raken voor insuline, insulineresistentie.

Homa-IR versus C-peptide (UCPCR)

Hoewel de homa ir bloedtest als de standaard wordt gezien laat steeds meer onderzoek zien dat ook c-peptide gebruikt kan worden als indicator voor insulineresistentie. In verschillende onderzoeken is gekeken naar de samenhang tussen de homa index aan de ene kant en de c-peptide waarde (UCPCR) aan de andere kant. De onderstaande afbeelding laat deze samenhang zien. Op basis van deze samenhang kan worden geconcludeerd dat c-peptide een goede en betrouwbare indicator is voor insulinegevoelheid/-resistentie.

Waarom we de Homa ir bloedtest vervangen hebben voor een c-peptide test

Hoewel de homa ir bloedtest als een geschikte test wordt gezien hebben om de goede betrouwbaarheid van de c-peptide test en twee praktische redenen besloten de homa ir bloedtest te vervangen.

Om de homa ir index te bepalen zijn twee buisjes bloed nodig, één om glucose te meten en één om insuline te meten. Het afnemen van een thuistest met twee buisjes kan lastig zijn. De c-peptide test is een urinetest die je makkelijker zelf thuis kunt afnemen. Hiernaast is het onderzoeken van met name insuline erg tijd kritisch. Dit betekent dat het sample zeer snel in het lab onderzocht moet worden. Als de medische post een klein beetje vertraging heeft, dan kan dit effect hebben op het insulineonderzoek en dat willen we natuurlijk niet. C-peptide uit urine is stabieler en kan daarom altijd betrouwbaar onderzocht worden. Kortom: deze c-peptide test is dus een praktische en betrouwbare test.

De interpretatie van een C-peptide test

Met deze test kun je je c-peptide waarde meten om een indicatie te krijgen van jouw gevoeligheid voor insuline of eventueel insulineresistentie. In de meeste gevallen wordt een verhoogd c-peptide veroorzaakt door insulineresistentie, maar een hoge waarde kan ook een andere oorzaak hebben. Hier moet bij de interpretatie van deze test rekening mee gehouden worden. Hier zijn andere veelvoorkomende redenen voor een verhoogde c-peptide niveau:

• Een verminderde nierfunctie kan leiden tot een verhoging van de hoeveelheid c-peptide in het bloed omdat de nieren een rol spelen bij het verwijderen van c-peptide uit de bloedbaan. Als de filterwerking van de nieren onvoldoende is geeft de hoeveelheid c-peptide in de urine daarom geen goed beeld.
• Bij vrouwen met het polycysteus ovarium syndroom (PCOS), een hormonale aandoening die wordt gekenmerkt door onregelmatige menstruatiecycli, overmatige productie van mannelijke hormonen en mogelijke ontwikkeling van vochtblaasjes op de eierstokken, komt insulineresistentie vaker voor. Als gevolg van insulineresistentie wordt daarom vaak een verhoogd c-peptide waargenomen.
• Een hoog c-peptide niveau kan ook worden veroorzaakt door hyperinsulinemie, een overmatige productie van insuline. Mogelijk oorzaken hiervan zijn een probleem met de alvleesklier (insulinoom), het gebruik van bepaalde medicijnen of inname van extreem veel koolhydraten.

Belangrijk om te onthouden: het interpreteren van je c-peptide niveau is niet altijd eenvoudig als er alleen naar c-peptide gekeken wordt. Om de onderliggende oorzaak bij een verhoogd C-peptide niveau te bepalen, zal een medisch professional verschillende factoren overwegen, eventueel aanvullend onderzoek doen en de medische voorgeschiedenis bekijken. Dit betekent dat deze c-peptide thuistest is bedoeld om een indicatie te krijgen van de gevoeligheid voor insuline. Het is geen middel om zelf een diagnose te stellen. Ervaar je klachten? Gebruik deze test dan niet in plaats van een doktersbezoek.