Verzadigde en onverzadigde vetten

Gezonde en ongezonde vetten

Hoewel vet vaak negatieve associaties oproept, kunnen mensen niet zonder. Ons lichaam gebruikt vet als bouwstof voor hersenen en hormonen, voor de opslag van energie en voor betere opname van verschillende vitaminen. We krijgen verschillende soorten vetten binnen via onze voeding of door eigen aanmaak. Er is hierbij een groot onderscheid tussen ‘gezonde’ en ‘ongezonde’ vetten. Voor een optimale gezondheid in het belangrijk dat er een goede balans tussen deze twee bestaat.

Vet is een mengsel van verschillende vetzuren. Op basis van verschillen in hun scheikundige structuur kan er onderscheid gemaakt worden tussen verzadigde en onverzadigde vetten, ook wel, heel kort door de bocht, slecht en goed vet genoemd.

Je aanleg en reactie op verzadigde vetten

Verzadigde vetten zijn voornamelijk te vinden in voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong, zoals volle melkproducten of vet vlees. Ook koek, gebak en snacks bevatten veel verzadigde vetten. Ons lichaam gebruikt deze vetten als bron van energie. Wanneer we teveel verzadigde vetten binnenkrijgen slaat het lichaam dit overschot op. De kans op overgewicht neemt hierdoor toe en het LDL cholesterol wordt hoger. De gevolgen van een hoge inname van verzadigde vetten kunnen per persoon verschillen; sommige mensen lijken veel meer te kunnen eten zonder ook maar een gram aan te komen terwijl anderen altijd bewust met hun voeding bezig moeten zijn. De oorzaak hiervoor is deels terug te vinden in ons DNA. Uit een 20 jaar lange studie hebben wetenschappers ontdekt dat hier een bepaald gen mede verantwoordelijk is. Het blijkt dat als je een ongunstige kopie van het APOA2 gen bezit, je twee keer meer kans hebt om overgewicht te ontwikkelen bij dezelfde inname van verzadigde vetten, als iemand die deze ongunstige kopie niet bezit. Beschik je over deze samenstelling van het APOA2 gen dan dien je dus extra rekening te houden met je verzadigde vetconsumptie zodat je het risico op overgewicht kunt verkleinen.

Je aanleg en goede vetten

Onverzadigde vetten vinden we in plantaardige oliën, noten en vette vis. De onverzadigde vetten kunnen worden onderverdeeld in 2 groepen; enkelvoudige en meervoudige onverzadigde vetten. Enkelvoudig onverzadigde vetten zijn gunstig voor ons lichaam omdat ze zichtbaar de toename van het goede cholesterol HDL beïnvloeden en daarbij het niveau van het slechte LDL cholesterol juist verlagen. Ook is bewezen dat enkelvoudige onverzadigde vetten het gevaar voor overgewicht verminderen. Het wordt wel eens gezegd dat in een gezond eetpatroon de verzadigde vetten zoveel mogelijk vervangen moeten worden door onverzadigde vetten.

Consumptie van verzadigde vetten is dus juist gunstig, met name voor mensen die een bepaalde variant van het ADIPOQ gen hebben. Er is aangetoond dat mensen met een gunstige kopie van dit gen hun lichaamsgewicht zelfs kunnen verlagen wanneer er sprake is van een hogere enkelvoudige vetconsumptie.

Omega 3 en 6 vetzuren

Meervoudig onverzadigde vetten zijn van vitaal belang voor een gezond hart, onze hersenfuncties, groei en ontwikkeling. De belangrijkste zijn de omega 3 en omega 6 vetzuren. De verhoudingen tussen deze vetzuren in ons lichaam moet in balans zijn met idealiter een verhouding van 1:5. Omega 6 vinden we onder andere in vlees, zuivelproducten en verschillende plantaardige oliën. Over het algemeen krijgen we hier eerder teveel van binnen dan te weinig. Ons omega 3 niveau daarentegen is lastiger op peil te houden, we vinden omega 3 in vette vis maar we eten hier vaak te weinig van om in onze behoefte te voorzien. Een onevenwichtige balans tussen omega 3 en omega 6 is mede verantwoordelijk voor hart- en vaatzieken, hoge bloeddruk en overgewicht. Om het evenwicht te herstellen kun je je inname van omega 3 vergroten door meer vis te eten. Ook kun je juist de inname van omega 6 beperken zodat dit niveau daalt en de verhouding weer terug in balans komt.

Je aanleg en je reactie op goede vetten

Je aanleg bepaalt ook mede de relatie tussen meervoudig onverzadigde vetten en triglyceriden in het bloed. Triglyceriden is een type vet waarin ons lichaam energie opslaat. Wanneer je meer calorieën binnenkrijgt dan verbrandt, wordt dit in de vorm van triglyceriden opgeslagen. Mensen met een ongunstige kopie van het PAR-alpha gen en daarbij een onjuiste inname van meervoudig onverzadigde vetten hebben een triglycerideniveau van 20% hoger in vergelijking met andere mensen. Met deze ongunstige samenstelling van het PAR-alpha gen is het daarom extra belangrijk dat je je eetpatroon van een verhoogde inname van meervoudige onverzadigde vetten voorziet. Dit doe je door met regelmaat noten, zaden, spinazie en vis met te eten.

Hoe reageer jij op vetten?

Zou je graag willen weten op welke manier jouw DNA invloed heeft op de werking van verschillende vetten? Met het Nutri-Gene pro DNA lifestyle onderzoek krijg je inzicht in de verantwoordelijke genen. In je persoonlijke resultatenboek geven we je tips die je in de praktijk kunt toepassen zodat je je leefstijl en eetpatroon aan kunt passen aan de werking van je genen.