Testosterontekort mannen
De symptomen en test de oorzaken
Wat is een testosterontekort bij mannen?
Een testosterontekort bij mannen betekent dat het testosteronniveau in het bloed lager is dan normaal. Dit kan leiden tot klachten zoals vermoeidheid, minder spiermassa, een lager libido en stemmingsklachten. Een testosterontekort is een hormonale disbalans die vaker voorkomt dan veel mannen denken.
Testosteron is het belangrijkste mannelijke geslachtshormoon: mannen maken er dagelijks gemiddeld 6 tot 8 milligram van aan, tegenover 0,23 tot 0,3 milligram bij vrouwen (tot wel 20 tot 30 keer meer productie dan bij vrouwen). Dit gebeurt bij mannen vooral in de testikels (95%) en een klein deel in de bijnieren (5%). Lees meer op onze pagina over testosterontekort bij vrouwen om de verschillen te ontdekken.
Wat doet testosteron eigenlijk bij mannen? Het speelt een sleutelrol bij spieropbouw, energie, libido, vruchtbaarheid, stemming en botdichtheid. Vooral voor de productie van sperma is testosteron onmisbaar. Een internationale studie liet zien dat de spermakwaliteit de afgelopen 50 jaar sterk is afgenomen: waar één milliliter sperma in de jaren 70 gemiddeld 90 miljoen zaadcellen bevatte, is dat tegenwoordig nog maar rond de 50 miljoen. Mogelijk speelt een daling van het testosteronniveau hierbij een rol.
Wanneer spreken we van een tekort en hoe vaak komt dit voor?
We spreken van een testosterontekort (hypogonadisme) wanneer het testosteron lager is dan de normaalwaarde in combinatie met klachten. De aanmaak van testosteron neemt al vanaf het 30e–40e levensjaar geleidelijk af. Dat hoort bij het natuurlijke verouderingsproces, maar bij sommige mannen daalt het niveau zo sterk dat er klachten ontstaan. Volgens de Amerikaanse Hypogonadism in Males (HIM) study (2006) had 38,7% van de mannen van 45 jaar en ouder die een huisarts bezochten een totaal testosteron < 300 ng/dl (≈ 10,4 nmol/l), passend bij hypogonadisme. Een testosterontekort merk je vaak door klachten als een verminderde energie of minder zin in seks.
Europese cijfers zijn minder eenduidig, vooral omdat onderzoeken verschillende definities en meetmethoden hanteren. Toch zien we ook hier dezelfde trend: hoe ouder de man, hoe groter de kans op een tekort. Onderzoek laat daarnaast zien dat er kleine verschillen bestaan tussen landen, maar dat die grotendeels verdwijnen wanneer rekening wordt gehouden met leeftijd, gewicht en gezondheid. Er is dus geen duidelijk bewijs dat mannen in zuiderse landen door meer zonlicht structureel hogere testosteronwaarden hebben (Wu et al., European Male Ageing Study, 2009).
Normale testosteronwaarden bij mannen
De normale testosteronwaarden bij mannen hangen af van de leeftijd en het moment van meten. Voor mannen ligt de normaalwaarde voor het totaal testosteron (bloedtest) tussen 8 en 30 nmol/L, terwijl het vrije testosteron (speekseltest) gemiddeld tussen de 50 en 150 pg/ml (≈ 0,17–0,52 nmol/l) zit. Jongere mannen zitten vaker aan de bovenkant van dit spectrum, terwijl de waarden vanaf middelbare leeftijd langzaam dalen.
Bij mannen is een totaal testosteron test vaak een goede eerste stap, omdat de waarden relatief hoog zijn en het grootste deel gebonden is aan eiwitten (SHBG en albumine). Start met de totaal testosteron test.
Symptomen van een testosterontekort bij mannen
De symptomen van een testosterontekort verschillen per man. Sommige mannen krijgen al bij een lichte daling klachten, terwijl anderen pas later merken dat hun testosteronspiegel laag is. Mogelijke klachten zijn:
- Vermoeidheid of futloosheid: testosteron ondersteunt de energiestofwisseling en de aanmaak van rode bloedcellen. Bij een tekort verloopt de zuurstofopname en verbranding minder efficiënt, waardoor je je moe en leeg blijft voelen, zelfs na voldoende slaap.
- Verminderd libido of seksuele interesse: een van de bekendste symptomen van een te laag testosteron bij mannen is een afname van zin in seks. Het hormoon beïnvloedt namelijk direct de gevoeligheid in erogene zones en de seksuele opwinding.
- Erectieproblemen: hoewel erecties ook afhankelijk zijn van de doorbloeding en de functie van stikstofoxide in de bloedvaten, speelt testosteron een ondersteunende rol. Een tekort kan leiden tot minder spontane of minder stevige erecties.
- Spierafname of krachtverlies: testosteron stimuleert de opbouw van spiermassa. Bij lage spiegels wordt spierweefsel sneller afgebroken en is krachttraining minder effectief. Dit kan leiden tot merkbare afname in kracht en uithoudingsvermogen.
- Gewichtstoename en meer lichaamsvet: een laag testosteron verstoort de balans tussen spier- en vetmassa. Vet wordt makkelijker opgeslagen, vooral rond de buik. Daarbij gaat de vetverbranding trager, waardoor je in een vicieuze cirkel terechtkomt van minder spiermassa en meer buikvet.
- Gynaecomastie (borstontwikkeling bij mannen): als de verhouding tussen testosteron en oestrogeen uit balans raakt, kan dit leiden tot borstvorming bij mannen. Dit symptoom wordt gynaecomastie genoemd en komt vaker voor bij langdurig lage testosteronwaarden.
- Somberheid, depressieve gevoelens of prikkelbaarheid: testosteron beïnvloedt de aanmaak van dopamine en serotonine, neurotransmitters die je stemming reguleren. Een tekort kan bijdragen aan somberheid, verlies van levenslust, prikkelbaarheid of zelfs depressieve klachten.
- Verminderde concentratie of geheugenproblemen: testosteron ondersteunt cognitieve functies zoals focus en geheugen. Bij een tekort kunnen mannen last krijgen van ‘brain fog’, moeite met concentreren en sneller dingen vergeten.
- Minder baardgroei, lichaamsbeharing of juist haarverlies: omdat testosteron een rol speelt in de groei van haren, kan een tekort leiden tot minder gezichts- of lichaamsbeharing. Soms treedt ook haarverlies op, afhankelijk van genetische aanleg en hormoonbalans.
- Nachtelijk zweten of slaapproblemen: een te laag testosteron bij mannen kan de slaapkwaliteit verminderen. Sommige mannen ervaren nachtelijk zweten of vaker wakker worden in de nacht.
- Verhoogd risico op bloedarmoede: onderzoek toont aan dat mannen met een laag testosteron vaker bloedarmoede (anemie) ontwikkelen. Dit kan leiden tot vermoeidheid, kortademigheid en een bleke huid (Roy et al., 2017).
- Verminderde botmassa: testosteron speelt een rol bij de aanmaak van botweefsel. Bij een langdurig tekort neemt de botdichtheid af, waardoor het risico op botontkalking (osteoporose) groter wordt.
Indien je klachten ervaart (zoals vermoeidheid, laag libido of spierverlies) en je totaal testosteron in het lage-normale gebied valt, of als je SHBG-waarde afwijkt door bijvoorbeeld overgewicht of bepaalde medicatie, kan het nuttig zijn om ook het vrije testosteron te bepalen. Kom erachter met een vrij testosteron test of jouw klachten hierdoor veroorzaakt worden.
Merk je altijd iets van een testosterontekort als man?
Niet iedere man met een laag testosteron ervaart meteen duidelijke klachten. Soms ontstaan ze pas na maanden of jaren of worden ze toegeschreven aan stress, ouder worden of een drukke levensstijl. Hoe gevoelig je voor hormonale schommelingen bent, speelt hierbij een grote rol.
Factoren die het risico op klachten vergroten, zijn onder andere: overgewicht (vooral buikvet), slaaptekort, chronische stress, ongezonde voeding, te intensief of juist te weinig bewegen en bepaalde medicijnen of ziektes. Daarom kan het zinvol zijn om je testosteronspiegel te laten meten, zeker als je ouder bent dan 35 jaar en meerdere symptomen herkent.
Kan testosteron ook te hoog zijn bij mannen?
Hoewel de meeste aandacht uitgaat naar een tekort, kan testosteron bij mannen soms ook te hoog zijn. Dat gebeurt minder vaak, maar kan wel klachten of gezondheidsrisico’s veroorzaken.
Een verhoogd testosterongehalte bij mannen kan bijvoorbeeld voorkomen bij:
- Anabole steroïden of testosteronsuppletie: kunstmatige toediening van testosteron of doping kan leiden tot extreem hoge waarden. Dit geeft een tijdelijke toename van spiermassa, maar verstoort op de lange termijn de natuurlijke hormoonbalans.
- Tumoren van de bijnieren of testes: in zeldzame gevallen kunnen deze meer testosteron aanmaken dan normaal.
- Erfelijke gevoeligheid voor testosteron: sommige mannen hebben genetisch een hogere testosteronproductie of een sterkere gevoeligheid van de receptoren.
Mogelijke klachten van een te hoog testosteron bij mannen zijn: overmatige acne of vettige huid, toename van agressie, prikkelbaarheid of stemmingswisselingen. Daarnaast kun je ook last hebben van slaapapneu (snurken en ademstops tijdens de slaap), verminderde vruchtbaarheid (omdat de spermaproductie kan afnemen bij langdurige overmaat) of een vergrote prostaat of prostaatklachten.
Bij blijvend hoge waarden is het verstandig om de oorzaak te laten onderzoeken door een arts of endocrinoloog (hormoonspecialist). Vaak wordt naast testosteron ook gekeken naar andere hormonen, zoals LH, FSH, SHBG en oestrogeen, om de balans in kaart te brengen.
Oorzaken van een testosterontekort bij mannen
Een testosterontekort bij mannen kan verschillende oorzaken hebben. Soms is het een natuurlijk gevolg van het ouder worden, maar leefstijl en gezondheid spelen ook een grote rol. Belangrijke oorzaken zijn:
| Oorzaak testosterontekort mannen |
Toelichting |
| Veroudering |
Vanaf ca. 30–40 jaar daalt de testosteronproductie gemiddeld 1% per jaar. |
| Chronische stress |
Verhoogd cortisol onderdrukt de aanmaak van testosteron. |
| Overgewicht |
Vetweefsel zet testosteron om in oestrogeen, waardoor de balans verandert. |
| Insulineresistentie |
Verstoort de hormonale balans; versterkt het effect van overgewicht en kan testosteron verlagen. |
| Slaaptekort / slaapapneu |
Verstoort de nachtelijke productie van testosteron. |
| Medicatie |
Antidepressiva, opiaten en corticosteroïden kunnen testosteron verlagen. |
| Alcohol |
Overmatig gebruik schaadt testes en lever, waardoor de productie afneemt. |
| Weinig beweging |
Zittend leven verlaagt spiermassa én testosteron; krachttraining stimuleert juist. |
| Vitamine D-tekort |
Vitamine D is nodig voor hormoonaanmaak; een tekort komt vaak voor bij zowel mannen als vrouwen. |
| Ongezonde voeding |
Suiker, transvetten en tekorten aan gezonde vetten of zink verstoren de balans. |
| Ziekten |
Diabetes type 2, lever- of nieraandoeningen en hypogonadisme veroorzaken blijvend tekort. |
Natuurlijke afname met het ouder worden
Vanaf het 30e–40e levensjaar neemt het testosterongehalte gemiddeld met 1% per jaar af. Dit hoort bij het verouderingsproces, maar bij sommige mannen daalt het sneller en ontstaat er een tekort, met mogelijk klachten.
Hieronder zie je de normaalwaarden voor totaal en vrij testosteron bij mannen per leeftijd, inclusief het risico op een testosterontekort:
Verschil tussen totaal en vrij testosteron
Totaal testosteron is de som van al het testosteron in je bloed, terwijl vrij testosteron alleen het actieve, niet-gebonden deel is. Het grootste deel van testosteron is namelijk gebonden aan eiwitten (zoals SHBG en albumine) en daardoor niet direct beschikbaar voor je lichaam.
Een bloedtest voor totaal testosteron geeft vaak een goed eerste beeld. Omdat de waarden bij mannen relatief hoog zijn, is dit meestal voldoende. Maar heb je klachten (zoals vermoeidheid, laag libido of spierverlies) terwijl je totaal testosteron in de lage-normale zone zit, of is je SHBG verstoord door bijvoorbeeld overgewicht of medicatie, dan kan het nuttig zijn om ook het vrije testosteron te meten.
Overweeg de vrije testosteron test om te weten te komen of jouw klachten hierdoor veroorzaakt worden
Chronische stress en verhoogd cortisol
Langdurige stress – bijvoorbeeld bij een burn-out of chronisch vermoeidheidssyndroom (ME/CVS) – verhoogt de aanmaak van cortisol, het stresshormoon. Cortisol en testosteron werken tegengesteld: als cortisol langdurig hoog is, wordt de productie van testosteron onderdrukt. Ben je benieuwd of jouw cortisol te hoog is? Overweeg dan onze cortisol test.
Overgewicht en insulineresistentie
Buikvet en obesitas verstoren de hormoonbalans. Zo toonde een studie aan dat obesitas ook invloed heeft op je testosteronwaarde en het belangrijk is om af te vallen (Lowered testosterone in male obesity: mechanisms, morbidity and management). Vetweefsel zet testosteron deels om in oestrogeen, waardoor het testosterongehalte daalt. Insulineresistentie versterkt dit effect. Dit betekent dat je lichaam minder goed reageert op insuline, waardoor de bloedsuikerspiegel hoger blijft en de hormoonbalans ontregeld raakt. Je kunt insulineresistentie onder andere oplopen door weinig beweging, een ongezond voedingspatroon, overgewicht of langdurige stress. Het komt ook voor bij bepaalde aandoeningen, zoals PCOS.
Slaaptekort of slaapapneu
Testosteron wordt vooral ’s nachts aangemaakt. Te weinig slaap of slaapapneu verstoort dit proces, waardoor de waarden dalen. Een wetenschappelijke studie toont aan dat één week slaaptekort al een sterke daling van je testosteronspiegel kan veroorzaken (Effect of 1 Week of Sleep Restriction on Testosterone Levels in Young Healthy Men). In dit onderzoek sliepen gezonde jonge mannen gedurende acht opeenvolgende nachten maximaal 5 uur per nacht. Hun gemiddelde slaapduur daalde van 8 uur en 55 minuten naar 4 uur en 48 minuten, met een meetbare afname in testosteron tot gevolg. Bekijk onze pagina over slaapritme als je meer wilt weten over welke invloed dit heeft op stress en je hormonen.
Gebruik van medicatie
Bepaalde medicijnen (zoals antidepressiva, opiaten of corticosteroïden) kunnen de aanmaak van testosteron remmen of de balans in de hersenen verstoren. Vermoed je dat je hier last van hebt? Neem dan contact op met je huisarts om te bespreken of je een alternatief medicijn kunt krijgen of de dosering kunt afbouwen.
Overmatig alcoholgebruik
Veelvuldig alcohol drinken kan de werking van de testes en lever aantasten, waardoor testosteronproductie afneemt en het oestrogeenniveau verhoogt.
Onvoldoende beweging
Een zittende leefstijl verlaagt niet alleen de spiermassa, maar ook de natuurlijke aanmaak van testosteron. Regelmatige beweging en krachttraining stimuleren juist hogere spiegels. Zo laat een studie zien dat krachttraining met voldoende volume, intensiteit en korte rustpauzes testosteron en groeihormonen tijdelijk kan verhogen, wat bijdraagt aan spieropbouw en hormonale balans (Hormonal Responses and Adaptations to Resistance Exercise and Training).
Wil je weten welke soort voeding en training jou kan helpen om je testosteron te verhogen? Lees dan ook onze pagina over natuurlijk je testosteron verhogen.
Overtraining of extreme inspanning
Bij mannen kan langdurig en intensief trainen – vooral zonder voldoende rust en herstel – tot een daling van testosteron leiden. Het lichaam komt in een stressmodus, waarbij het stresshormoon cortisol stijgt en de aanmaak van geslachtshormonen afneemt. Dit kan zich uiten in vermoeidheid, verminderde spieropbouw, blessures of een lager libido. Speciaal voor sporters is er een bloedonderzoek voor sporters dat niet alleen je testosteron meet, maar ook belangrijke waarden zoals ferritine, ijzer, HbA1c, magnesium en vitamine B6 en B12.
Vitamine D-tekort
Vitamine D speelt een directe rol bij de aanmaak van meerdere hormonen, waaronder testosteron. Een tekort komt veel voor bij mannen die weinig buiten komen, hun huid bedekken met kleding, een donkere huid hebben of in gebieden wonen met weinig zonlicht – vooral in de herfst en winter. Klachten zoals vermoeidheid of futloosheid kunnen hier deels mee samenhangen.
Wil je weten of dit bij jou een rol speelt? Overweeg dan het Totaalprofiel XL. Deze uitgebreide test meet niet alleen je vitamine D, maar ook vitamines zoals B6, B12 en foliumzuur, plus ijzer, bloedsuiker, cholesterol, ontstekingswaarden, lever- en nierfunctie en je schildklierwerking. Zo krijg je een compleet beeld van je energiehuishouding en algehele gezondheid.
Ongezonde voeding
Bewerkte voeding, suiker en transvetten verstoren de stofwisseling en hormoonbalans. Een tekort aan gezonde vetten, zink en omega 3-vetzuren kan bijdragen aan een daling van testosteron. Wil je weten hoe jij je testosteron kunt verhogen met voeding en leefstijl? Bekijk dan de pagina natuurlijk je testosteron verhogen.
Onderliggende ziekten
Chronische ziekten kunnen een blijvende invloed hebben op de testosteronaanmaak. Bij mannen zien we dit vaak bij diabetes type 2, hart- en vaatziekten, lever- of nierziekten en hypogonadisme (een stoornis in de testes of hypofyse). Ook ontstekingsziekten zoals de ziekte van Crohn of reuma en coeliakie (glutenintolerantie) kunnen via tekorten en ontstekingsreacties de hormoonbalans verstoren. Daarnaast wordt bij ME/CVS (chronisch vermoeidheidssyndroom) regelmatig een verstoring in het hormonale en immuunsysteem gezien.
Heb je langdurige energieklachten en wil je meer inzicht in mogelijke oorzaken? Overweeg dan onze vermoeidheid test.
Hoe weet je of je een tekort hebt?
Als je vermoedt dat je last hebt van een testosterontekort als man, dan kun je jouw testosteronwaarde laten meten via de huisarts of via een betrouwbare laboratoriumtest zoals Mijnlabtest. Een huisarts kan op basis van je klachten een bloedonderzoek aanvragen. Daarbij wordt meestal eerst gekeken naar het totaal testosteron in je bloed. Dat geeft vaak een goed beeld, maar in sommige gevallen zegt juist het vrije testosteron – de biologisch actieve vorm – meer over je klachten. Dit is het deel dat direct invloed heeft op energie, libido, spieropbouw en stemming.
In de praktijk wordt vrij testosteron bij mannen niet altijd standaard getest. Hierdoor kan het zijn dat je klachten zoals vermoeidheid, afgenomen libido, krachtverlies of prikkelbaarheid niet meteen worden gekoppeld aan een hormonaal probleem. Zeker als je totaalwaarde nog net in de normale marge zit, kan een aanvullend onderzoek naar vrij testosteron belangrijk zijn.
Het testosteron wordt het best gemeten vroeg in de ochtend, omdat de waarden dan het hoogst zijn. Soms is het nodig om de meting te herhalen, omdat je hormoonspiegels gedurende de dag kunnen schommelen.
Herken je meerdere symptomen, maar geeft een standaard bloedtest via de huisarts geen duidelijkheid? Dan kun je zelf je testosteronwaarde testen via een gespecialiseerde laboratoriumtest. Bij Mijnlabtest kun je niet alleen totaal en vrij testosteron laten bepalen, maar ook aanvullende markers zoals PSA, DHEA, cortisol, vitamine D of ijzer meten. Zo krijg je een vollediger beeld van je hormonale balans en energiehuishouding.
Testosteron test mannen: meet je waarde
Bij aanhoudende klachten zoals vermoeidheid, stemmingswisselingen, verminderd libido of spierafname kunnen de volgende testen helpen om te bepalen of er sprake is van een hormonale disbalans:
- Totaal testosteron test: deze test meet de totale hoeveelheid testosteron in je bloed, inclusief het deel dat gebonden is aan eiwitten zoals SHBG en albumine. Voor mannen is dit meestal de eerste en belangrijkste indicator, omdat hun waarden veel hoger liggen dan bij vrouwen en afwijkingen daardoor duidelijker zichtbaar zijn. Het is ook een nuttige basis om veranderingen in de hormoonhuishouding te volgen of om afwijkingen in de productie (vroegtijdig) op te sporen.
- Vrij testosteron test: deze test bepaalt het biologisch actieve testosteron dat direct effect heeft op energie, spierkracht en libido. Het kan vooral belangrijk zijn wanneer je klachten ervaart, terwijl je totaal testosteron nog (net) binnen de normale marge valt. Ook bij afwijkende SHBG-waarden, bijvoorbeeld door overgewicht, schildklierproblemen of het gebruik van bepaalde medicatie, kan je totaalwaarde normaal lijken terwijl je vrije testosteron te laag is. Daarom wordt vaak aangeraden om naast het totaal ook het vrije testosteron te meten, zodat je een vollediger beeld krijgt van je hormoonbalans.
Aanvullende testen die interessant zijn
- PSA test: PSA staat voor Prostaat Specifiek Antigeen. Deze waarde kan verhoogd zijn bij prostaatproblemen, waaronder goedaardige vergroting of ontsteking, maar ook bij prostaatkanker. Omdat testosteron invloed heeft op de prostaat, kan het nuttig zijn om dit mee te testen.
- DHEA test: DHEA is een voorloper van testosteron en wordt vooral in de bijnieren aangemaakt. Bij langdurige stress, burn-out of ouder worden, kan deze waarde dalen, wat invloed heeft op je testosteronspiegel.
- Cortisol test: chronische stress verhoogt het cortisolniveau, wat de aanmaak van andere hormonen zoals testosteron kan onderdrukken. Een cortisol test laat zien hoe jouw stresshormoon gedurende de dag schommelt.
- IJzer tekort test: een ijzertekort kan leiden tot vermoeidheid, kortademigheid en een verminderde zuurstofopname. Omdat testosteron ook een rol speelt in de aanmaak van rode bloedcellen, is voldoende ijzer belangrijk voor je energieniveau.
- Omega 3 bloedtest: omega 3-vetzuren zijn belangrijk voor hormonale signalering en het reguleren van ontstekingsprocessen in het lichaam. Een tekort kan bijdragen aan vermoeidheid, sombere stemming of hart- en vaatproblemen.
- Vitamine D test: vitamine D is essentieel voor de aanmaak van hormonen, waaronder testosteron. Mannen met weinig blootstelling aan zonlicht of een donkere huid hebben vaker een tekort. Dit kan klachten zoals vermoeidheid, spierzwakte of een lagere testosteronwaarde versterken.
Liever een totaalbeeld?
Wil je niet losse waarden testen, maar een compleet overzicht van je gezondheid? Kies dan voor één van onze uitgebreide pakketten:
- Bloedtest totaal profiel XL: deze complete test meet onder andere vitamine D, B12, ijzer, foliumzuur, schildklierwaarden, cholesterol en ontstekingswaarden. Dit is ideaal bij vermoeidheid of hormonale disbalans.
- Vermoeidheid test: deze test is gericht op veelvoorkomende oorzaken van vermoeidheid zoals B12, ijzer, schildklierfunctie en vitamine D.
Zelf je test samenstellen?
Met onze Pick & Mix-optie stel je zelf een test samen die helemaal aansluit bij jouw klachten en behoeften. Zo kun je bijvoorbeeld diverse markers toevoegen die jij graag wilt testen, bijvoorbeeld vitamine D, ijzer, omega 3 en het vrije testosteron.
Wat kun je doen bij een testosterontekort?
Bij een mild testosterontekort kun je als man vaak al verbeteringen merken door aanpassingen in leefstijl, voeding en beweging. Denk aan krachttraining, voldoende slaap en stressvermindering. Dit zijn bewezen manieren om je testosteron op natuurlijke wijze te verhogen. Soms is aanvullende ondersteuning nodig in de vorm van supplementen en bij een ernstig tekort kan de huisarts hormoontherapie overwegen. Zo zijn er verschillende mogelijkheden om je testosteron tekort aan te vullen en weer meer energie en balans te ervaren.
| Voeding en leefstijl |
Medische of aanvullende ondersteuning |
Voeding
Gezonde vetten (waaronder visvetzuur omega 3), eiwitten, zink, magnesium en vitamine D zijn essentieel voor de hormoonaanmaak. Eet gevarieerd en zo onbewerkt mogelijk. |
Supplementen
Bij tekorten kunnen zink, magnesium of DHEA (een voorloperhormoon) de hormonale balans ondersteunen. Alleen gebruiken in overleg met een gezondheidsprofessional. |
Slaap
Diepe, herstellende slaap is belangrijk voor de aanmaak van geslachtshormonen zoals testosteron. Meestal is 7-9 uur slaap aanbevolen. |
Kruiden
Kruiden zoals ashwagandha, tribulus, mucuna pruriens of shilajit worden soms ingezet bij stress of libidoproblemen. Let op: er zijn nog verdere wetenschappelijke studies nodig en de gezondheidsclaims op deze kruiden zijn nog niet goedgekeurd door de Europese Commissie. |
Stressvermindering
Chronische stress verhoogt cortisol, wat de testosteronproductie verlaagt. Ontspanning via tijd doorbrengen in de natuur, ademhaling of meditatie helpt herstellen. |
Medicijnen
Bijvoorbeeld schildkliermedicatie of andere behandelingen als een hormonale disbalans samenhangt met een onderliggende aandoening. |
Beweging en sport
Krachttraining verhoogt op natuurlijke wijze het testosteronniveau. Lichte cardio (zoals wandelen) ondersteunt je algehele energiebalans. |
Hormoontherapie
Bij een bewezen ernstig tekort kan een arts testosteroncrème of pleisters voorschrijven, meestal via een endocrinoloog of gynaecoloog. Lees hier meer over op onze pagina over Testosterone Replacement Therapy (TRT). |
Wil je meer weten over hoe je je testosteron kunt verhogen? Lees dan onze aparte pagina over testosteron verhogen op natuurlijke wijze. Daar vind je uitgebreide tips over voeding en leefstijl. Daarnaast kun je op onze andere pagina meer ontdekken over testosteron verhogen met supplementen en kruiden.
Wanneer professionele hulp inschakelen?
Een mild testosterontekort kun je vaak zelf aanpakken met leefstijlaanpassingen zoals voeding, beweging, voldoende slaap en stressvermindering. Ook kan het ondersteunen met supplementen of kruiden helpen om je testosteron op natuurlijke wijze te verhogen. Blijf je echter langere tijd klachten houden, zoals vermoeidheid, somberheid, verlies van libido of afname van spierkracht, dan is het verstandig om je huisarts te raadplegen. Bij een vermoeden van een chronisch testosteron tekort als man of wanneer leefstijl en supplementen geen effect hebben, is professionele begeleiding belangrijk. Hebben de klachten invloed op je werk, relaties of dagelijks functioneren? Neem dan zeker contact op met je huisarts.
De huisarts kan een testosteron tekort testen via bloedonderzoek, een lichamelijk onderzoek doen of je doorverwijzen naar een hormoonspecialist. Zo kan worden beoordeeld of het tekort blijvend is en of het risico op bredere gevolgen van een testosteron tekort geeft, zoals verminderde vruchtbaarheid, prostaatproblemen, osteoporose of stemmingsproblemen. Overweeg je testosterontherapie of wil je weten of jouw situatie medisch gezien extra opvolging nodig heeft? Dan is advies via de huisarts noodzakelijk om eerst vast te stellen of een testosterontekort gevolgen kan hebben in jouw geval.
Wanneer er geen duidelijke oorzaak wordt gevonden maar de klachten blijven bestaan, kun je daarnaast zelf laagdrempelig verder onderzoeken of er sprake is van een hormonale disbalans. Denk hierbij aan een totaal testosteron test en vrij testosteron test, maar ook aanvullende testen zoals een PSA test (belangrijk om de gezondheid van de prostaat te beoordelen) of een vitamine D test (omdat een tekort aan vitamine D vaak samengaat met lage testosteronwaarden). Samen met bijvoorbeeld een cortisol test of DHEA test geven deze onderzoeken een vollediger beeld van je hormonale gezondheid en helpen ze je gerichte keuzes te maken.
Bronnen
1. Leproult, R., & Van Cauter, E. (2011). Effect of 1 week of sleep restriction on testosterone levels in young healthy men. JAMA, 305(21), 2173–2174. Lees meer
2. Ng Tang Fui, M., Dupuis, P., & Grossmann, M. (2014). Lowered testosterone in male obesity: mechanisms, morbidity and management. Asian Journal of Andrology, 16(2), 223–231. Lees meer
3. Kraemer, W. J., & Ratamess, N. A. (2005). Hormonal responses and adaptations to resistance exercise and training. Sports Medicine, 35(4), 339–361. Lees meer
4. de Oliveira Vilar Neto, J., de Moraes, W. M. A., & Pinto, D. V. (2025). Effects of Tribulus terrestris supplementation on erectile dysfunction and testosterone levels in men—A systematic review of clinical trials. Nutrients, 17(7), 1275. Lees meer
5. de Oliveira Vilar Neto, J., de Moraes, W. M. A., & Pinto, D. V. (2025). Effects of Tribulus terrestris supplementation on erectile dysfunction and testosterone levels in men—A systematic review of clinical trials. Nutrients, 17(7), 1275. Lees meer
6. Pandit, S., Biswas, S., & Jana, U. (2016). Clinical evaluation of purified Shilajit on testosterone levels in healthy volunteers. Andrologia, 48(5), 570–575. Lees meer
7. Morgado, A., Tsampoukas, G., & Sokolakis, I. (2024). Do “testosterone boosters” really increase serum total testosterone? A systematic review. International Journal of Impotence Research, 36(4), 348–364. Lees meer
8. Matter, A. F., Raslan, W. S., & Soror, E. I. (2024). Comparable to 17α-methyl testosterone, dietary supplements of Tribulus terrestris and Mucuna pruriens promote the development of mono-sex, all-male tilapia fry, growth, survival rate and sex-related genes (Amh, Sox9, Foxl2, Dmrt1). BMC Veterinary Research, 20(1), 326. Lees meer
9. Santos, H. O., Howell, S., & Teixeira, F. J. (2019). Beyond Tribulus terrestris: The effects of phytotherapics on testosterone, sperm and prostate parameters. Journal of Ethnopharmacology, 235, 392–405. Lees meer
10. Tsao, C.-W., Liao, Y.-R., & Chang, T.-C. (2022). Effects of iron supplementation on testicular function and spermatogenesis of iron-deficient rats. Nutrients, 14(10), 2063. Lees meer
11. Guo, W., Abou Ghayda, R., & Schmidt, P. J. (2020). The role of iron in mediating testosterone's effects on erythropoiesis in mice. FASEB Journal, 34(9), 11672–11684. Lees meer
12. Ferrucci, L., Maggio, M., & Bandinelli, S. (2006). Low testosterone levels and the risk of anemia in older men and women. Archives of Internal Medicine, 166(13), 1380–1388. Lees meer
13. Mulligan, T., Frick, M. F., Zuraw, Q. C., Stemhagen, A., & McWhirter, C. (2006). Prevalence of hypogonadism in males aged at least 45 years: The HIM study. International Journal of Clinical Practice, 60(7), 762–769. Lees meer
14. Roy, C. N., Snyder, P. J., Stephens-Shields, A. J., et al. (2017). Association of testosterone levels with anemia in older men: A controlled clinical trial. JAMA Internal Medicine, 177(4), 480–490. Lees meer
15. Wu et al. (2009). The European Male Ageing Study (EMAS): design, methods and recruitment. International Journal of Andrology, 32(1), 11–24. Lees meer
