Testosterone Replacement Therapy (TRT)

Wat kun je verwachten van TRT?

Testosterone replacement therapy (TRT) kan al binnen enkele weken merkbare effecten geven, zoals meer energie, een beter libido, toename van spierkracht en mentale helderheid. Het volledige resultaat bouwt zich meestal over enkele maanden op en verschilt per persoon.

Mogelijke effecten

Veel mensen ervaren meer vitaliteit, verbeterde stemming en scherpere concentratie. Ook herstel na inspanning kan sneller verlopen, wat een positief effect heeft op kracht en uithoudingsvermogen.

Wanneer merk je resultaat?

• Eerste weken: vaak meer energie en een stabielere stemming. Slapen gaat vaak beter, waardoor herstel verbetert en de levenskwaliteit toeneemt.
• Na enkele maanden: de hormoonbalans heeft een sterker effect op het functioneren van het lichaam. Spierkracht en uithoudingsvermogen nemen toe, de lichaamssamenstelling verandert (meer spiermassa, minder vet) en ook libido en concentratie krijgen een langdurige boost.

Zo laat een studie bij mannen met hypogonadisme (een tekort aan geslachtshormonen, waaronder testosteron) en depressie een verbetering zien van de seksuele functie. Daarbij zijn stemmingsklachten duidelijk minder in 4–12 weken, door middel van injecties (100–250 mg/1–3 weken) en gels (Cruickshank et al., 2024).

Een andere studie met dezelfde doelgroep toont aan dat er een kleine verbetering is in de seksuele functie in 6–8 weken (Seidman et al., 2001).

Langdurig (>1 jaar) TRT bij mannen laat een duidelijke vermindering van vermoeidheid zien. Toedieningsvorm: injecties of gel, dosering conform standaard (100–200 mg/2–3 weken of gel-equivalent) (de Almeida Ferreira et al., 2022).

Wil je meer weten over de effecten van TRT bij vrouwen rondom de menopauze en bij gebrek aan seksuele verlangens? Klik dan hier.

Resultaten verschillen per persoon

Hoe snel en hoe sterk de veranderingen optreden, verschilt per persoon. Dosering, leefstijl (voeding, beweging, slaap) en individuele gevoeligheid spelen hierbij een belangrijke rol. Ook de toedieningsvorm – zoals injectie, gel, pleister of capsule – kan de snelheid en intensiteit van de resultaten beïnvloeden. Regelmatige controle door een arts zorgt dat de behandeling veilig en effectief blijft.

Ervaringen van andere mensen met TRT

• “Mijn vermoeidheid verdween na de start van TRT. Mijn energie en libido kwamen terug en ik voelde me weer als een twintiger.” – Tim (47), Numan
• “Mijn energie verbeterde rond maand twee à drie. Daarna begon ik met een extra hormoonbehandeling (hCG), wat mijn testosteronniveau waarschijnlijk verhoogde en me uit balans bracht. De sportschool voelde weer zwaar, mijn libido verdween en ik werd opnieuw moe. Ik gebruikte het nog een paar maanden omdat ik ervoor betaald had, maar ben er nu mee gestopt. Misschien was het gewoon de bekende ‘honeymoonfase’ die vaak aan het begin van TRT optreedt en daarna wegebt – dat weet ik niet zeker.” – Anonieme man, Reddit
• “Voor de behandeling voelde ik me uitgeput, had ik hevige opvliegers, pijnlijk vrijen en kwam ik ongemerkt aan in gewicht. Na de start met hormoontherapie (TRT) was het alsof er een schakelaar omging: de opvliegers stopten, ik sliep beter, mijn energie en zin in seks kwamen terug en ik viel 15 kilo af.” – Christine (53), Renuva Wellness
• “Sinds ik met testosterontherapie begon voel ik me veel meer mezelf. Mijn energie en kracht zijn toegenomen en mentaal ervaar ik eindelijk de rust en bevestiging waar ik al die tijd naar zocht.” – Deelnemer uit de studie ‘Transmasculine Experiences with Testosterone Therapy’, George Fox University
• “Na zo’n vier à vijf maanden begon ik de voordelen van de behandeling echt te merken. Het was alsof er een schakelaar omging: ik had meer energie, was beter gefocust en voelde me algemeen veel beter in mijn vel.” – Paul (54), Numan

Let op bij ‘before and after’-foto’s

Op internet circuleren veel before-and-after-foto’s, maar deze zijn niet altijd representatief. Ze laten vaak extreme voorbeelden zien of combineren TRT met intensieve krachttraining en strikte voeding. Zie ze daarom niet als garantie voor jouw persoonlijke resultaat.

Toedieningsvormen, kosten en vergoedingen van TRT

Testosterone replacement therapy (TRT) kan op verschillende manieren worden toegediend. De keuze hangt af van medische factoren, persoonlijke voorkeur en kosten.

De belangrijkste vormen zijn:

• Injecties (bijv. enanthaat of cypionaat): worden wekelijks of om de paar weken toegediend. Ze zorgen voor een stabiele testosteronspiegel en zijn een veelgebruikte methode bij mannen, vrouwen en transmannen.
• Gel of crème: wordt dagelijks op de huid gesmeerd, meestal op schouders of bovenarmen. De opname verloopt geleidelijk, waardoor de hormoonspiegel stabiel blijft.
• Pleisters of capsules: minder populair in Nederland vanwege kans op huidirritatie, schommelingen in de bloedspiegel en soms een lagere effectiviteit.

Welke vorm het beste werkt, verschilt per persoon. Een arts of endocrinoloog (hormoonspecialist) helpt bij het bepalen van de juiste dosering en toedieningsvorm.

Kosten en vergoeding van TRT

• Vergoeding bij medische indicatie: in Nederland wordt TRT soms (gedeeltelijk) vergoed als een arts een aantoonbaar testosterontekort vaststelt. In België en Duitsland geldt een vergelijkbare regeling: vergoeding is meestal mogelijk bij een medische indicatie, maar de hoogte en voorwaarden verschillen per zorgverzekeraar en type verzekering. In veel Europese landen wordt de vergoeding bij medische indicatie vaak 50–100% vergoed, afhankelijk van het nationaal beleid, de dosering en het type middel. De exacte vergoeding hangt af van de zorgverzekeraar en het type polis.
• Zonder vergoeding: gemiddeld €30–€100 per maand, afhankelijk van vorm, merk en dosering.
• Extra kosten: houd rekening met bloedonderzoek, consulten en regelmatige medische begeleiding. Dit kan oplopen tot honderden en zelfs duizenden euro’s in extra kosten.

Vorm	Frequentie	Voordelen	Nadelen	Indicatieve prijs*
Injectie (bijv. Nebido® 250 mg/ml)	1× per 1–3 weken (kortwerkend) of 1× per 10–14 weken (langwerkend)	Stabiele waarden, relatief lage maandlast	Prikmoment kan gevoelig zijn, pieken/dalen bij kortwerkend	± €102,83 per ampul (4 ml) / €116,20 per ampul
Gel of crème (Androgel 10 mg/g)	Dagelijks	Eenvoudig aan te brengen, geleidelijke opname	Dagelijkse discipline, kans op overdracht via huidcontact	± €42 per maand
Gel of crème (Androgel 16,2 mg/g)	Dagelijks	Sterkere concentratie, langere gebruiksduur	Hogere kosten, kans op huidirritatie	± €57,30 per maand / €59,81 per verpakking
Pleister	Dagelijks	Geen prikken, stabiele dagdosis	Kans op huidirritatie, schommelingen in bloedsuiker	ca. €50–100 per maand (afhankelijk van merk/sterkte)
Capsule (oraal)	2–3× per dag	Geen prikken, makkelijk in te nemen	Minder stabiele opname, kans op leverbelasting	ca. €90–150 per maand (sterk variabel per merk/dosering)

* Prijzen zijn richtlijnen (2025) en kunnen per merk, apotheek en verzekering verschillen.

Tip: bespreek met je arts welke vorm het beste past bij jouw lichaam, levensstijl en eventuele andere medicijnen. Alleen een arts kan een veilige testosterone replacement therapy-dosering voorschrijven en opvolgen. Vraag daarnaast bij je zorgverzekeraar na of (gedeeltelijke) vergoeding mogelijk is.

Mogelijke risico’s en bijwerkingen van TRT

Testosterone replacement therapy (TRT) kan veel voordelen hebben, maar kent – zoals elke medische behandeling – ook risico’s en bijwerkingen. Een goede medische begeleiding is daarom onmisbaar.

Mogelijke bijwerkingen

De meest voorkomende bijwerkingen van TRT zijn:

• Acne en vettige huid: door de hogere hormoonspiegel kan de talgproductie toenemen, wat puistjes of een glanzende huid kan veroorzaken. Dit is een bekende, meestal milde bijwerking die in diverse reviews wordt genoemd (Islam et al., 2019).
• Vocht vasthouden: het lichaam kan tijdelijk meer vocht vasthouden, waardoor enkels, voeten of handen licht kunnen opzwellen.
• Stemmingswisselingen: sommige mensen ervaren schommelingen in humeur of meer prikkelbaarheid, vooral in de beginfase of bij te hoge doseringen. Bij kortwerkende testosteroninjecties kunnen piek- en dalspiegels ontstaan, wat tijdelijke stemmingswisselingen of prikkelbaarheid kan versterken. Dit komt minder voor bij langwerkende injecties of gels (Uloko et al., 2022).
• Borstvorming (gynecomastie): een deel van het toegediende testosteron kan in oestrogeen worden omgezet, waardoor borstweefsel kan groeien. Dit is meestal omkeerbaar bij aanpassing van de behandeling. Lees meer over oestrogeendominantie op onze pagina oestrogeendominantie.
• Overmatige haargroei of stemverandering (vooral bij vrouwen): in systematische reviews bij vrouwen met postmenopauzale HSDD werden lichte hirsutisme (meer haargroei) en incidenteel een lagere stem gerapporteerd, vooral bij te hoge doseringen of langdurig gebruik (Islam et al., 2019; Dunsmoor-Su et al., 2021).

Invloed op vruchtbaarheid

TRT kan de eigen testosteronproductie tijdelijk stilleggen, waardoor de zaadproductie en vruchtbaarheid verminderen. Dit is vaak omkeerbaar na het stoppen, maar bespreek een (toekomstige) kinderwens vooraf met je arts. Ook internationale richtlijnen adviseren dit expliciet (Uloko et al., 2022).

Effect op bloedwaarden

Langdurig gebruik kan leiden tot een verhoogde hematocrietwaarde en dus een dikkere bloedconsistentie. Dit vergroot mogelijk het risico op hoge bloeddruk of bloedstolsels. Regelmatige bloedtesten zijn daarom essentieel. Grote meta-analyses tonen geen toename van hart- of hersenvaatgebeurtenissen op de korte tot middellange termijn, mits goede monitoring plaatsvindt (Cruickshank et al., 2024).

Medische controle is cruciaal

Regelmatige controles door een arts of endocrinoloog, inclusief bloedonderzoek en evaluatie van de dosering, zorgen ervoor dat eventuele bijwerkingen vroegtijdig worden opgemerkt en aangepakt. Dit volgt ook uit internationale behandelrichtlijnen (Uloko et al., 2022).

Risico’s van TRT beperken

Veel bijwerkingen van TRT zijn te voorkomen of te verminderen door goede medische begeleiding, een juiste dosering en een gezonde leefstijl. Onderzoek toont aan dat testosterontherapie bij correct gebruik de kwaliteit van leven en seksuele functie verbetert zonder extra risico op hart- en vaatziekten (Cruickshank et al., 2024). In de volgende alinea lees je hoe je de risico’s op bijwerkingen zo klein mogelijk houdt.

Belang van regelmatige medische monitoring

Voor langdurig veilig gebruik is strikte medische opvolging essentieel. Artsen controleren onder meer:

• PSA-waarde (prostaat): om veranderingen in het prostaatweefsel tijdig te signaleren. Een verhoogde PSA-waarde kan duiden op ontsteking of een beginnende prostaatafwijking. Wij bieden ook een PSA test aan om dit te meten.
PSA test


• Bloedbeeld en hematocriet: om te voorkomen dat het bloed te dik wordt. Een te hoge hematocrietwaarde (het percentage rode bloedcellen in het totale bloedvolume) kan de kans op hoge bloeddruk of bloedstolsels vergroten.
• Cholesterol en hart- en vaatfunctie: om risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals een stijging van het LDL-cholesterol (het zogenaamde ‘slechte’ cholesterol), tijdig te ondervangen.

Regelmatige bloedcontrole is essentieel bij TRT. Deze controles worden meestal elke 3 tot 6 maanden in de opstartfase en daarna minimaal één keer per jaar herhaald. Zo kan de arts de dosering aanpassen en complicaties voorkomen, waardoor TRT veilig en effectief blijft op de lange termijn.

Wil je zelf je bloedwaarden checken? Met de Bloedtest Totaal Profiel XL test je in één keer belangrijke waarden zoals cholesterol, HbA1c, lever- en nierfunctie, schildklier en vitamines. Zo voorkom je complicaties.

TRT is geen doping of anabole steroïden

TRT wordt soms verward met doping of bodybuildingkuren, maar er zijn duidelijke verschillen:

• Doel: TRT herstelt een natuurlijke hormoonbalans, terwijl anabole steroïden worden gebruikt om testosteron kunstmatig tot (ver) boven het normale niveau te verhogen.
• Dosering: TRT gebruikt medische, fysiologische doseringen; anabole kuren werken vaak met veel hogere, onnatuurlijke doseringen.
• Begeleiding: TRT gebeurt onder toezicht van een arts en is legaal en medisch verantwoord, terwijl anabole steroïden meestal zonder medische controle en illegaal worden gebruikt.

Conclusie: bij een juiste indicatie, correcte dosering en regelmatige medische controle is testosterone replacement therapy een veilige en effectieve langetermijnbehandeling.

TRT bij vrouwen en transmannen

Testosterone replacement therapy (TRT) is niet alleen bedoeld voor mannen. Ook vrouwen en transgenders (transmannen, van vrouw naar man) kunnen baat hebben bij een zorgvuldig afgestemde testosteronbehandeling, mits deze medisch is geïndiceerd en onder deskundige begeleiding plaatsvindt.

TRT bij vrouwen

• Indicatie: TRT kan worden voorgeschreven bij vrouwen met lage testosteronspiegels, bijvoorbeeld na de overgang, bij bijnieruitputting of na een operatieve ingreep waarbij eierstokken zijn verwijderd.
• Hoe het helpt: testosteron ondersteunt bij energieniveau, spierbehoud, libido en stemming. Een tekort kan leiden tot vermoeidheid, verlies van spierkracht en minder seksueel verlangen. Door de waarden op een gezond niveau te brengen, kan TRT energie, kracht, helderheid en seksueel welbevinden herstellen.
• Dosering en toedieningsvorm: meestal wordt gekozen voor gel of crème (transdermaal). De startdosis ligt vaak laag, rond 5–20 mg testosteron per dag, afhankelijk van de klachten en bloedwaarden. Dit is in lijn met internationale aanbevelingen voor vrouwen met laag testosteron (Overgangpohmenop). De arts stemt de dosering stap voor stap af om bijwerkingen te voorkomen.
• Medische begeleiding: vrouwen zijn gevoeliger voor testosteron, omdat hun lichaam van nature veel lagere spiegels heeft dan dat van mannen. Daarom is strikte controle door een arts noodzakelijk, onder meer om overmatige haargroei, stemverandering of acne te voorkomen.
• Resultaten uit wetenschappelijke studies:
  • Een pilotstudie bij peri- en postmenopauzale vrouwen laat zien dat de stemming, libido en cognitieve klachten verbeteren na 8–12 weken. Toedieningsvorm: transdermale gel/crème, lage dosering volgens serumwaarden. Lees meer
  • Een systematische review bij vrouwen met HSDD (gebrek aan seksueel verlangen) laat zien dat het seksueel verlangen verbetert binnen 3–6 maanden. Toedieningsvorm: orale gel of patch, dosering vaak 300–600 mcg/dag. Lees meer
  • Een andere studie laat zien dat bredere effecten zijn van testosteron bij postmenopauzale vrouwen. Er zijn niet alleen verbeteringen in het seksuele verlangen, maar ook in welzijn en de stemming. Verbeteringen mogelijk na 4–8 weken. Meestal transdermaal, lage doseringen. Lees meer

TRT voor transmannen (van vrouw naar man)

• Indicatie: dit is vaak een vast onderdeel van medische transitie voor transgenders van vrouw naar man. Voor veel transmannen is TRT een onmisbaar onderdeel van genderbevestigende hormoontherapie.
• Hoe het helpt: testosteron stimuleert de ontwikkeling van mannelijke kenmerken, zoals baardgroei, stemverlaging, meer spiermassa en een mannelijke vetverdeling. Het helpt veel transmannen ook om zich meer thuis te voelen in hun lichaam en hun uiterlijk beter te laten aansluiten bij wie ze van binnen zijn.
• Dosering en toedieningsvormen: gebruikelijk zijn injecties (bijvoorbeeld testosteronesters van 250 mg elke 2–3 weken of testosteronundecanoaat 1000 mg om de 10–14 weken) en gel (ongeveer 50–100 mg per dag, afhankelijk van opname en klinische respons). Deze waarden zijn gebaseerd op de richtlijnen voor hormoonbehandeling bij transpersonen (Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde).
• Medische begeleiding: de behandeling gebeurt onder nauwgezette begeleiding van een endocrinoloog (hormoonspecialist), vaak in samenwerking met huisarts en psycholoog. Bloedwaarden, mentale impact en lichamelijke veranderingen worden regelmatig gecontroleerd om de dosering veilig te houden.
• Resultaten uit wetenschappelijke studies:
  • De spiermassa en lichaamssamenstelling verbeteren merkbaar bij transmannen in de eerste 1–2 jaar van dit gerandomiseerde onderzoek. Toedieningsvorm: injecties en gel. Lees meer
  • Een gerandomiseerd onderzoek van 3 maanden bij transgender/genderdiverse mensen laat zien dat directe start met testosteron vergeleken met wachten leidt tot significante vermindering van genderdysforie (het gevoel dat je lichamelijke geslacht niet overeenkomt met je genderidentiteit), depressie en suïcidale gedachten. Toedieningsvormen: intramusculaire testosteronundecanoaat 1000 mg (week 0 en 6), of transdermale gel 1% (4 pompbewegingen per dag). Lees meer
  • In een review waarin verschillende studies worden samengevat, blijkt dat zowel injecties als gels leiden tot een hogere vrije testosteronspiegel. Daarbij draagt het bij aan het stoppen van de menstruatie, het verminderen van angst en depressie en het verbeteren van de kwaliteit van leven. In veel van de onderzochte studies werden deze effecten al binnen enkele maanden zichtbaar. Lees meer

Belangrijk: TRT bij vrouwen en transmannen vereist maatwerk en regelmatige medische controle. Overleg altijd met een specialist om een veilige dosering en toedieningsvorm te bepalen.

Wanneer begin je met TRT en wanneer beter niet?

Testosterone replacement therapy (TRT) is een medische behandeling en geen standaard supplement. Een goede afweging is daarom essentieel.

Wel starten	Niet starten
Klachten en aangetoond lage testosteronspiegel	Normale testosteronwaarden
Medische indicatie vastgesteld door arts	Kinderwens op korte termijn
Begeleiding door huisarts of endocrinoloog (hormoonspecialist)	Onbehandelde slaapapneu of ernstige hart- en vaatproblemen
Regelmatige bloed- en controletesten	Zelfmedicatie of aankopen via internet en het buitenland

Wanneer wel starten met TRT

• Combinatie van klachten en lage bloedwaarde: alleen als klachten zoals vermoeidheid, libidoverlies of spierzwakte samengaan met aantoonbaar lage testosteronwaarden in het bloed.
• Onder begeleiding van een arts: een endocrinoloog (hormoonspecialist) of gespecialiseerde huisarts kan de oorzaak vaststellen en een passend behandelplan opstellen.

Wanneer beter niet met TRT

• Kinderwens: TRT kan de eigen testosteron- en zaadproductie tijdelijk stilleggen, waardoor de vruchtbaarheid afneemt. Zelfs na het stoppen kan het maanden duren voordat de natuurlijke productie zich herstelt. Overleg daarom altijd met een arts als je (toekomstige) kinderplannen hebt.
• Normale testosteronwaarden: het aanvullen van testosteron zonder aantoonbaar tekort biedt geen gezondheidsvoordeel en kan juist risico’s vergroten, zoals een verhoogde bloeddruk of verstoring van het cholesterolgehalte.
• Onbehandelde slaapapneu of ernstige hart- en vaatproblemen: testosteron kan de ademhaling tijdens de slaap beïnvloeden en het bloed dikker maken, wat slaapapneu kan verergeren en het hart extra kan belasten. Een grondige medische beoordeling is dan noodzakelijk.
• Zelfmedicatie of internetproducten: TRT zonder recept of medisch toezicht is risicovol. Middelen die online of in het buitenland worden gekocht, kunnen vervuild zijn, een verkeerde dosering bevatten of zelfs een ander hormoon bevatten dan op het etiket staat.

Bespreek je klachten en bloedwaarden altijd met een huisarts of specialist. Zo wordt zeker dat de oorzaak van de klachten correct wordt vastgesteld en de behandeling veilig en effectief verloopt.

Testosteron test: weet je waarde

Wil je weten of je testosteronniveau goed is? Laat je waarden testen:

• Vrij testosteron test: deze test meet het vrije (biologisch actieve) testosteron in je bloed, het deel dat direct effect heeft op je energieniveau, spierkracht en libido. Vooral bij vrouwen geeft deze waarde vaak een beter beeld dan het totaal testosteron, omdat zij van nature veel minder testosteron hebben dan mannen en een klein verschil al grote impact kan hebben.
• Totaal testosteron test: deze test geeft inzicht in de totale hoeveelheid testosteron in je bloed, inclusief het gebonden deel dat nog niet actief is. Een normale totaalwaarde kan misleidend zijn als het vrije testosteron te laag is. Daarom is het belangrijk om naast deze test ook de vrij testosteron test te doen. Dit is een nuttige basiswaarde, vooral om veranderingen in je hormoonhuishouding over tijd te volgen of om afwijkingen in de productie op te sporen. Let op: een normale totaalwaarde sluit een tekort niet uit, want het vrije (actieve) deel kan alsnog te laag zijn. Daarom wordt aangeraden om ook het vrije testosteron te meten.

Aanvullende testen

• DHEA test: voel je je vaak uitgeput of opgebrand? DHEA is een voorloper van testosteron en wordt aangemaakt in de bijnieren. Bij langdurige stress of burn-out kan deze waarde dalen, wat invloed heeft op je energieniveau en je testosteronspiegel.
• Cortisol test: heb je last van chronische stressklachten, slaapproblemen of een opgejaagd gevoel? Dan kan een dagprofiel van je cortisolwaarde inzicht geven. Een verstoring van je stresshormoon kan de aanmaak van andere hormonen, zoals testosteron, remmen.
• Insulineresistentie test: bij klachten als vermoeidheid na het eten, gewichtstoename rond de buik of schommelingen in je energie kan insulineresistentie een rol spelen. Dit beïnvloedt je hormonen en vetverdeling, wat weer impact heeft op je testosteronniveau.
• PSA test (voor mannen): deze test meet het prostaatspecifiek antigeen in het bloed. Deze test is vooral relevant voor mannen boven de 40 of bij klachten zoals frequent urineren, moeite met plassen, een zwakke urinestraal of pijn in de onderbuik of onderrug. Bij overweging van testosterontherapie is het belangrijk om prostaatproblemen uit te sluiten. De PSA test kan helpen om vroegtijdige signalen van prostaatvergroting of -ontsteking en prostaatkanker (zeldzamer) op te sporen (aanbevolen bij mannen van 45+).
• Oestrogeen dominantie test (voor vrouwen): heb je als vrouw last van stemmingswisselingen, gewichtstoename rond de heupen of een onregelmatige cyclus? Dan kan een teveel aan oestrogeen – in verhouding tot progesteron of testosteron – een rol spelen. Deze test brengt de hormoonbalans beter in beeld.

Zelf je test samenstellen?

Met onze Pick & Mix-optie stel je zelf een test samen die helemaal aansluit bij jouw klachten en behoeften. Zo kun je bijvoorbeeld diverse markers toevoegen die jij graag wilt testen, bijvoorbeeld cortisol, PSA, oestrogeen dominantie, totaal testosteron en het vrije testosteron.

Wanneer professionele hulp inschakelen?

Een testosterontekort gaat vaak verder dan tijdelijk vermoeid zijn of een stressvolle periode. Schakel altijd je huisarts of een endocrinoloog (hormoonspecialist) in bij klachten zoals aanhoudende vermoeidheid, libidoverlies, spierzwakte, stemmingswisselingen of concentratieproblemen die langer dan enkele weken duren. Ook onverklaard gewichtsverlies, borstvorming (gynecomastie) of plotselinge veranderingen in lichaamsbeharing zijn signalen om je hormoonbalans te laten onderzoeken. Meer weten? Lees onze artikelen over testosterontekort bij mannen en testosterontekort bij vrouwen.

Er is reden voor verder onderzoek als je dagelijks functioneren merkbaar lijdt onder deze klachten, bijvoorbeeld doordat je minder energie hebt voor werk, sport of sociale activiteiten. Combinaties van klachten – zoals lage energie samen met slaapproblemen of depressieve gevoelens – verdienen extra aandacht. Vroegtijdig onderzoek voorkomt verergering en maakt een gerichte behandeling mogelijk.

Wanneer uit onderzoek blijkt dat je structureel lage testosteronwaarden hebt, kan testosterone replacement therapy (TRT) in overleg met een specialist een passende behandeling zijn. Deze medische therapie vult je testosteron aan tot een gezond niveau en gebeurt altijd onder strikte begeleiding en regelmatige controle.

Zijn ernstige oorzaken uitgesloten, maar blijven je klachten bestaan? Dan kun je aanvullende thuistesten overwegen om meer inzicht te krijgen in je hormoonbalans. Denk aan de Testosteron totaal test, de Vrij testosteron test of het Bloedtest Totaal Profiel XL voor een uitgebreid overzicht van je bloedwaarden. Liever eerst kijken wat je zelf kunt doen? Bekijk onze pagina’s over natuurlijk je testosteron verhogen of over supplementen en kruiden voor testosteron. Hieronder vind je ook een compact overzicht van hoe je je testosteron kunt verhogen.

Voeding en leefstijl	Medische of aanvullende ondersteuning
Voeding Gezonde vetten (waaronder visvetzuur omega 3), eiwitten, zink, magnesium en vitamine D zijn essentieel voor de hormoonaanmaak. Eet gevarieerd en zo onbewerkt mogelijk.	Supplementen Bij tekorten kunnen zink, magnesium of DHEA (een voorloperhormoon) de hormonale balans ondersteunen. Alleen gebruiken in overleg met een gezondheidsprofessional.
Slaap Diepe, herstellende slaap is belangrijk voor de aanmaak van geslachtshormonen zoals testosteron. Meestal is 7-9 uur slaap aanbevolen.	Kruiden Kruiden zoals ashwagandha, tribulus, mucuna pruriens of shilajit worden soms ingezet bij stress of libidoproblemen. Let op: er zijn nog verdere wetenschappelijke studies nodig en de gezondheidsclaims op deze kruiden zijn nog niet goedgekeurd door de Europese Commissie.
Stressvermindering Chronische stress verhoogt cortisol, wat de testosteronproductie verlaagt. Ontspanning via tijd doorbrengen in de natuur, ademhaling of meditatie helpt herstellen.	Medicijnen Bijvoorbeeld schildkliermedicatie of andere behandelingen als een hormonale disbalans samenhangt met een onderliggende aandoening.
Beweging en sport Krachttraining verhoogt op natuurlijke wijze het testosteronniveau. Lichte cardio (zoals wandelen) ondersteunt je algehele energiebalans.	Hormoontherapie Bij een bewezen ernstig tekort kan een arts testosteroncrème of pleisters voorschrijven, meestal via een endocrinoloog of gynaecoloog.

Veelgestelde vragen over TRT

Hieronder vind je korte antwoorden op de meest gestelde vragen over testosterone replacement therapy (TRT).

Hoe snel werkt TRT?

De eerste effecten, zoals meer energie en een stabielere stemming, zijn vaak merkbaar binnen enkele weken. Verbeteringen in spierkracht, lichaamssamenstelling, libido en concentratie ontwikkelen zich meestal in de maanden daarna.

Kan ik kaal worden door TRT?

TRT veroorzaakt geen kaalheid, maar kan bestaande erfelijke haaruitval versnellen bij mensen die daar genetische aanleg voor hebben. Dat komt doordat extra testosteron kan worden omgezet in DHT (dihydrotestosteron – een krachtiger vorm van testosteron), dat de haarzakjes kan verzwakken bij mensen met androgenetische alopecia (erfelijke mannelijke kaalheid). Overleg met je arts als haarverlies in je familie voorkomt. Een studie bevestigt dit verband tussen verhoogde testosteronspiegels en versneld haarverlies (PMC-studie).

Is TRT hetzelfde als anabolen?

Nee. TRT is geen anabole kuur.

• Doel van TRT: herstel van een gezonde hormoonbalans bij een tekort, terwijl anabole steroïden juist worden gebruikt om testosteron kunstmatig tot (ver) boven het normale niveau te verhogen voor snelle spiergroei.
• Dosering van TRT: medische, fysiologische hoeveelheden, in tegenstelling tot anabole steroïden waarbij vaak extreem hoge en ongecontroleerde doseringen worden toegepast.
• Begeleiding: gebeurt onder toezicht van een arts. Anabole steroïden worden daarentegen meestal zonder medische controle en vaak illegaal gebruikt.

Kun je afvallen of aankomen van TRT?

TRT kan spiermassa vergroten en vetmassa verminderen, zeker in combinatie met gezonde voeding en beweging. Soms is er in het begin lichte gewichtstoename, vooral door extra spiermassa of wat vocht.

Wordt TRT vergoed in Nederland of België?

Ja, soms. Bij een aangetoond testosterontekort en een medische indicatie wordt TRT in veel gevallen gedeeltelijk of geheel door de zorgverzekering vergoed. De voorwaarden verschillen per verzekeraar en per land, dus controleer dit altijd bij je eigen verzekering.

Mag je sporten met TRT?

Ja. Regelmatig sporten wordt juist aangeraden, omdat het bijdraagt aan spierbehoud, botgezondheid en een stabiel gewicht. Voor wedstrijdsport geldt wel dat TRT soms aangemeld of vrijgesteld moet worden bij de sportbond (TUE-regeling), omdat testosteron op de dopinglijst staat. Bekijk ook onze pagina over natuurlijk je testosteron verhogen, waar we vertellen hoe jij je testosteron kunt verhogen met voeding en leefstijl (waaronder krachttraining en HITT-training).

Bronnen

1. Hyatt, T. (2025). Testosterone therapy and the Dutch Test. DutchTest, 08 mei 2025. Lees meer

2. Cruickshank, M., et al. (2024). The effects and safety of testosterone replacement therapy for men with hypogonadism: the TestES evidence synthesis and economic evaluation. Health Technology Assessment, 28(43), 1–210. Lees meer

3. Seidman, S. N., et al. (2001). Testosterone replacement therapy for hypogonadal men with major depressive disorder: a randomized, placebo-controlled clinical trial. Journal of Clinical Psychiatry, 62(6), 406–412. Lees meer

4. de Almeida Ferreira, M., et al. (2022). Long-term testosterone replacement therapy reduces fatigue in men with hypogonadism. Drugs in Context, 11, 2021-8-12. Lees meer

5. Young, J., & Pratsides, L. (z.d.). Testosterone replacement therapy: Tim’s story. Numan Health. Lees meer

6. memejesus420_ (2024). Energy from TRT is so nice even if you don’t always notice it. Reddit – r/TRT. Lees meer

7. Renuva Wellness. (2024, 25 april). Patient testimonial: Finding relief from “normal” menopause symptoms with bioidentical hormone replacement therapy. Renuva Wellness. Lees meer

8. Numan. (z.d.). Low testosterone – Real patients. Real impact. Numan Health. Lees meer

9. Medicijnkosten.nl. (z.d.). Testosteron Teva injvlst 250 mg/ml flacon 4 ml. Medicijnkosten.nl. Lees meer

10. Belgisch Centrum voor Farmaceutische Informatie (BCFI). (2025, februari). Testosteronpreparaten beschikbaar in België – prijzen, toediening en terugbetaling. BCFI / Transgender Info Punt. Lees meer

11. Farmacotherapeutisch Kompas. (z.d.). Kostenoverzicht testosteron: actuele prijzen en vergoeding. Farmacotherapeutisch Kompas. Lees meer

12. Islam, R. M., et al. (2019). Safety and efficacy of testosterone for women: a systematic review and meta-analysis of randomised controlled trial data. The Lancet Diabetes & Endocrinology, 7(10), 754–766. Lees meer

13. Uloko, M., et al. (2022). The clinical management of testosterone replacement therapy in postmenopausal women with hypoactive sexual desire disorder: a review. International Journal of Impotence Research, 34(7), 635–641. Lees meer

14. Dunsmoor-Su, R., et al. (2021). Testosterone therapy in women: a clinical challenge. Obstetrics & Gynecology, 138(5), 809–812. Lees meer

15. Stichting Overgang & Hormonen. (z.d.). Wat is hormoon suppletie therapie (HST). Overgang & Hormonen. Lees meer

16. Glynne, S., et al. (2025). Effect of transdermal testosterone therapy on mood and cognitive symptoms in peri- and postmenopausal women: a pilot study. Archives of Women’s Mental Health, 28(3), 541–550. Lees meer

17. Davis, S. R. (2025). Not just sex: other roles for testosterone in women. Climacteric, 28(4), 373–376. Lees meer

18. de Blok, C. J. M., et al. (2020). Hormoonbehandeling bij transgenderpersonen: gezondheidseffecten op de lange termijn. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 164, D4481. Lees meer

19. Nolan, B. J., et al. (2023). Early access to testosterone therapy in transgender and gender-diverse adults seeking masculinization: a randomized clinical trial. JAMA Network Open, 6(9), e2331919. Lees meer

20. Mwamba, R. N., et al. (2023). The efficacy, safety, and outcomes of testosterone use among transgender men patients: a review of the literature. Neurourology and Urodynamics, 42(5), 921–930. Lees meer

21. Tawanwongsri, W., Desai, D. D., Nohria, A., Shapiro, J., & Lo Sicco, K. I. (2024). Hair loss in athletic testosterone use in males: a narrative review. International Journal of Dermatology, 64(4), 654–658. Lees meer