Wat is acute en chronische diarree?

Diarree kan je dagelijkse leven flink verstoren, of het nu gaat om een plotselinge aanval of langdurige klachten. In dit artikel lees je alles over de verschillen tussen acute en chronische diarree, wat de mogelijke oorzaken zijn en hoe je diarree kunt behandelen of voorkomen. Laten we eerst ingaan op de verschillen tussen acute en chronische diarree:

  • Acute diarree is een tijdelijke darmaandoening die meestal wordt veroorzaakt door een infectie, voedselvergiftiging of een reactie op medicatie. Jaarlijks ervaren ongeveer 4,5 miljoen Nederlanders een periode van acute diarree, wat neerkomt op 26% van de bevolking. Van deze groep zoekt slechts een kwart medische hulp. Als je je afvraagt hoe lang diarree normaal gesproken duurt, is het goed om te weten dat acute diarree vanzelf binnen een paar dagen verdwijnt tot maximaal twee weken.
  • Chronische diarree daarentegen wordt volgens de NHG-standaard gedefinieerd als diarree die langer dan vier weken aanhoudt en komt naar schatting bij 3-5% van de Nederlandse bevolking voor. Het kan wijzen op een onderliggend gezondheidsprobleem en vereist vaak medische aandacht. Chronische diarree kan aanzienlijke invloed hebben op je kwaliteit van leven. Daarom is het belangrijk om actie te ondernemen.

Ben je benieuwd naar de symptomen en oorzaken van acute en chronische diarree en wat je hieraan kunt doen? Lees dan snel verder! Wil je gelijk aan de slag gaan met een darmtest, start dan met de parasieten XL test. Acute diarree wordt namelijk vaak veroorzaakt door een parasiet en kan chronische diarree worden indien dit niet aangepakt wordt.

Symptomen van diarree

Symptomen acute chronische diarree

 

Acute en chronische diarree kunnen zich op verschillende manieren uiten, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Hoewel de symptomen van acute en chronische diarree soms overlappen, zijn er ook duidelijke verschillen. Hieronder leggen we de overeenkomsten en verschillen uit van de symptomen bij acute en chronische diarree.

Symptomen bij zowel acute als chronische diarree

Klachten die zowel kunnen voorkomen bij acute als chronische diarree zijn:

  • Frequente stoelgang: bij iedere vorm van diarree moet je vaker dan normaal naar het toilet, vaak meer dan drie keer per dag.
  • Buikpijn, buikkrampen en diarree: veel mensen ervaren naast de diarree ongemak of scherpe pijn in de buik, wat vaak samengaat met buikkrampen. De buikpijn en krampen bij acute diarree zijn vaak scherp en bij chronische diarree zeurend of spastisch.
  • Groene diarree: bij acute diarree kan een groenige kleur ontstaan door een versnelde darmpassage, waardoor gal onvoldoende wordt afgebroken. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij infecties of een voedselvergiftiging. Bij chronische diarree kan een dieet rijk aan groene groenten of ijzersupplementen ook leiden tot een groenige kleur.
  • Bloed of slijm in de ontlasting: bij acute diarree duidt dit symptoom vaak op een infectie of acute darmontsteking, die medische aandacht vereist. In het geval van chronische diarree kan er bloed in de ontlasting komen vanwege een wondje bij de anus of vanwege aambeien, en slijm bij de ontlasting kan ontstaan vanwege een chronische darmontsteking of een intolerantie. Heb je bloed in je ontlasting, ga dan direct naar je huisarts voor verder onderzoek.
  • Verminderde eetlust: zowel bij acute als langdurige diarree kan de eetlust verminderen door voortdurende buikklachten, een opgeblazen gevoel, misselijkheid of een verstoord hongergevoel.
  • Ongewenst gewichtsverlies: doordat je voedingsstoffen niet goed opneemt bij diarree, kan het zijn dat je flink afvalt. Bij acute diarree is dit vaak tijdelijk en kom je vaak snel weer het verloren gewicht aan indien de diarree verdwenen is. Ben je vanwege chronische diarree meer dan 5% van je gewicht verloren, neem dan snel contact op met je huisarts voor verder onderzoek.
  • Vermoeidheid: zowel acute als chronische diarree kan leiden tot vermoeidheid door verlies van vocht, elektrolyten en voedingsstoffen. Daarnaast kun jij je ook heel moe voelen vanwege de buikklachten.

Symptomen bij acute diarree

Klachten die vooral voorkomen bij acute diarree en minder vaak bij chronische diarree zijn:

  • Braken en koorts: deze symptomen wijzen vaak op een infectie en komen vooral voor bij acute diarree en minder vaak voor bij chronische diarree. Neem in dit geval contact op met je huisarts.
  • Plotselinge en hevige buikpijn: de pijn in de maag en darmen is scherp en intens en kan samenhangen met een snelle toename van diarree.
  • Waterige en frequente ontlasting: de ontlasting is dun en waterig, en je moet vaak meerdere keren per dag naar het toilet. Dit komt vaker voor bij acute diarree dan bij chronische klachten.

Symptomen bij chronische diarree

Symptomen die vooral voorkomen bij chronische diarree en minder vaak bij acute diarree zijn:

  • Gele diarree: deze kleur kan wijzen op een probleem van de spijsvertering met het opnemen van vetten, zoals bij galblaas-, alvleesklier- of leverproblemen. Het komt vooral voor bij chronische diarree.
  • Opgeblazen gevoel: kan optreden bij beide vormen, maar is vaker langdurig bij chronische diarree. Dit wordt meestal veroorzaakt door een vertraagde spijsvertering, gasophoping of voedselintoleranties.
  • Misselijk en diarree: de misselijkheid bij chronische diarree is vaak mild maar langdurig, en kan samenhangen met voedselintoleranties, een opgeblazen gevoel of andere verstoringen in de darmflora.

Wil je weten wat de consistentie en kleur van je ontlasting betekent?

De consistentie en kleur van de ontlasting zijn belangrijke indicatoren voor de gezondheid van je spijsvertering. Bekijk ook onze uitgebreide pagina’s over consistentie van je ontlasting en wat de kleur van je ontlasting betekent.

Meer over de betekenis van de consistentie van je ontlasting >>

Check of de kleur van je ontlasting goed is >>

Let op: heb je naast diarree ook bloed in je ontlasting, ongewenst gewichtsverlies, last van koorts, braken, algehele malaise, ernstig vermoeidheid of uitdrogingsverschijnselen, of houdt de diarree langer dan een paar weken aan, neem dan contact op met je huisarts voor verder onderzoek.

Oorzaken van diarree

Oorzaken acute chronische diarree

Diarree kan door diverse factoren worden veroorzaakt. Hieronder bespreken we de belangrijkste oorzaken van diarree:

1. Voedselgerelateerde oorzaken

  • Vette of vezelarme voeding: een dieet met te veel vet of onvoldoende vezels kan bijdragen aan hoe diarree ontstaat en langdurig aanhouden.
  • Voedselintoleranties: intoleranties zoals lactose- of glutenintolerantie (coeliakie) kunnen leiden tot langdurige diarree. Voedsel dat rijk is aan vetten of kunstmatige zoetstoffen kan ook een trigger zijn. Vermoed je dat jouw diarree wordt veroorzaakt door bepaalde voeding? Overweeg dan de intolerantie test en krijg inzicht in de oorzaken van jouw diarree symptomen.

Voedselintolerantie test

  • Bij mensen met acute en chronische diarree komen voedselintoleranties vaker voor.
  • Een voedselintolerantie geeft klachten omdat bepaald voedsel slecht verteerd wordt.
  • Tot 287 voedselintoleranties kunnen worden getest.
  • Kom te weten of een voedselintolerantie de oorzaak van jouw klachten kan zijn

2. Medische oorzaken

  • Prikkelbare darm syndroom (PDS): deze veelvoorkomende aandoening veroorzaakt vaak buikpijn, krampen en regelmatig diarree. Lees meer over deze aandoening op onze pagina over prikkelbare darm.
  • Infecties: infecties door parasieten, schimmels of gisten kunnen hardnekkige klachten geven. Is je acute diarree vermoedelijk ontstaan na een voedselinfectie of reis naar een warm land? Test dan of dit veroorzaakt wordt door een parasiet, zodat je dit kunt laten behandelen en het niet chronisch wordt.
  • Chronische darmontsteking (IBD): een darmaandoening zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa (IBD) kunnen ernstige, chronische diarree veroorzaken. Bezoek onze pagina over darmontstekingen voor meer informatie.
  • Hormonale stoornissen: aandoeningen zoals de ziekte van Addison (een aandoening waarbij de bijnieren onvoldoende hormonen produceren) en hyperthyreoïdie (een overactieve schildklier die te veel schildklierhormoon aanmaakt) kunnen chronische diarree veroorzaken door hormonale veranderingen die de darmwerking beïnvloeden.
  • Diabetes mellitus: schade aan de zenuwen van het spijsverteringskanaal door diabetes kan leiden tot chronische diarree.
  • Coeliakie (glutenintolerantie): bij deze auto-immuunziekte veroorzaakt gluten een ontstekingsreactie in de dunne darm, wat kan leiden tot chronische diarree en verminderde opname van voedingsstoffen. Lees meer over een glutenintolerantie op onze andere pagina.
  • Bacteriële overgroei (SIBO): als de beweging van de darmen verstoord is of de dunne darm een afwijkende vorm heeft door bijvoorbeeld operaties, kunnen er te veel bacteriën groeien. Dit kan leiden tot gasvorming, gisting en chronische diarree.
  • Medicatie: diarree na medicatie, zoals laxeermiddelen, NSAID’s (ontstekingsremmer) of maagzuurremmers, komt vaak voor doordat de darmflora wordt verstoord. Bespreek met je behandelend arts of je medicatie kan verminderen of vervangen voor iets anders, indien je vermoedt dat je diarree veroorzaakt wordt door medicijnen.
  • Diarree na antibiotica: antibiotica kunnen de natuurlijke balans van de darmflora verstoren, waardoor schadelijke bacteriën zoals Clostridioides difficile kunnen toenemen. Dit leidt vaak tot waterige en langdurige diarree. Heb je last gekregen van diarree na het gebruik van antibiotica? Check dan hoe de balans van je darmflora is met de Microbioom test, zodat je daarna weet met welke probiotica jij je darmflora weer in balans kunt krijgen.

3. Stressgerelateerde oorzaken

Oorzaken diarree stress

 

Diarree door stress is een veelvoorkomende reactie op emotionele spanning en kan zowel acuut als chronisch zijn. Stress activeert de hersen-darm as, een communicatienetwerk tussen de hersenen en darmen, waardoor de darmwerking wordt versneld. Onrust in je hoofd, te weinig tijd nemen voor ontspanning, een spannende presentatie en een gehaast leven kunnen de darmen overprikkelen, wat diarree veroorzaakt.

4. Leefstijl en gewoonten

Roken, overmatig alcoholgebruik, onvoldoende beweging, en slaaptekort kunnen bijdragen aan chronische diarree. Deze leefstijlfactoren beïnvloeden de algehele gezondheid van het spijsverteringskanaal.

5. Specifieke situaties

  • Diarree bij zwangerschap: tijdens de zwangerschap kan hormonale verandering leiden tot diarree. Een verandering in je dieet of zwangerschapssupplementen kunnen ook chronische diarree veroorzaken.
  • Diarree bij menstruatie: veel vrouwen ervaren diarree tijdens hun menstruatie door de invloed van hormonen zoals prostaglandines, die de darmen activeren. Meestal verdwijnt dit weer na de menstruatie. De oorzaak van langdurige diarree kan variëren van relatief onschuldig tot een teken van een ernstiger probleem. Het is daarom belangrijk om de trigger te achterhalen en, indien nodig, medisch advies in te winnen.

Gevolgen van acute en chronische diarree

Acute en langdurige diarree kan aanzienlijke gevolgen hebben voor de gezondheid, vooral als het niet wordt behandeld. Aanhoudende diarree kan leiden tot complicaties, waaronder:

  • Uitdroging: door het verlies van grote hoeveelheden vocht (vooral bij waterige diarree) kan het lichaam uitdrogen, wat symptomen zoals dorst, droge mond, duizeligheid en verminderde urineproductie veroorzaakt.
  • Verlies van voedingsstoffen: diarree verhindert een goede opname van vitamines, mineralen en andere essentiële voedingsstoffen, wat kan leiden tot tekorten.
  • Diarree en afvallen: bij langdurige diarree kan het lichaam onvoldoende calorieën opnemen, wat kan resulteren in ongewenst gewichtsverlies. Dit kan je energie verminderen en leiden tot ernstige vermoeidheid.

Het is belangrijk om een arts te raadplegen bij aanhoudende diarree die langer dan een paar weken duurt, vooral als deze gepaard gaat met bloed in de ontlasting, extreme vermoeidheid of gewichtsverlies. Deze symptomen kunnen wijzen op een ernstige onderliggende aandoening die medische aandacht vereist. Het tijdig aanpakken van diarree helpt om complicaties te voorkomen en de gezondheid te herstellen.

Diarree oorzaken test

Bij zowel acute als chronische diarree is het belangrijk om de oorzaak te achterhalen via een gerichte darmtest. Een diarree test kan bestaan uit een soort ontlastingstest waarbij je ontlasting afneemt en stuurt naar het laboratorium voor onderzoek. Deze geeft cruciale informatie over de werking van bijvoorbeeld je darmflora en mogelijke triggers. Hieronder staan enkele aanbevolen testen bij acute en chronische diarree:

  • Parasieten test XL: deze test helpt bij het opsporen van parasitaire infecties, een veelvoorkomende oorzaak van acute diarree dat chronisch kan worden als het niet behandeld wordt. Het identificeren van parasieten is essentieel voor een gerichte behandeling.
  • Microbioom test (darmflora test): deze uitgebreide darmtest biedt inzicht in de samenstelling van de darmflora en de mogelijke disbalans tussen de verschillende darmbacteriën. Een microbioom die uit balans is kan namelijk ook voor diarree zorgen.
  • Intolerantie test: deze test onderzoekt mogelijke voedselintoleranties, zoals voor lactose of gluten, die diarree en andere darmklachten kunnen veroorzaken. Het biedt inzicht in welke voedingsmiddelen vermeden moeten worden om de klachten te verminderen.

Binnenkort beschikbaar:

  • Spijsverteringstest: de spijsverteringstest geeft inzicht in hoe goed je darmen koolhydraten, vetten en eiwitten kunt opnemen, wat nuttig is bij brijige ontlasting. Deze test biedt ook informatie over de consistentie van de ontlasting, wat extra waardevol kan zijn voor een completer beeld van je spijsvertering.
  • Candida gisten en schimmel test: meet eenvoudig vanuit huis of er sprake is van een overgroei van gisten en schimmels in de darmen. De test identificeert de soorten Candida albicans, Candida glabrata en Rhodotorula rubra en geeft inzicht in het totaal aantal gisten en schimmels.

Onze testen zijn informatief bedoeld. Enkel de (huis)arts kan een diagnose stellen. Daarom is het essentieel om bij vermoeden van darmziekte of -aandoening contact op te nemen met je huisarts. Neem bij bloed in de ontlasting, hevige onverklaarbare buikpijn en/of ongewenst gewichtsverlies direct contact op met een arts.

Wat kun je met het resultaat

  • Krijg inzicht in je reactie op 195 voedselintoleranties.
  • Met kleuren (groen - oranje - rood) wordt duidelijk aangegeven hoe sterk je reactie op verschillende producten is.
  • Krijg informatie waar dit voedingsmiddel vaak in wordt verwerkt.
  • In de uitslag krijg je concrete tips die jou helpen bij aanpassen van je dieet.

Wanneer professionele hulp inschakelen?

Zowel acute als chronische diarree kan je gezondheid flink beïnvloeden, vooral door uitdroging, gewichtsverlies en een tekort aan voedingsstoffen. Vaak ligt de oorzaak bij een parasiet, voedselintolerantie of een onderliggende aandoening. Bij symptomen zoals bloed in de ontlasting, ongewenst gewichtsverlies of extreme vermoeidheid is het belangrijk om tijdig een arts te raadplegen. Dit geldt ook als de diarree langer dan een paar weken aanhoudt of gepaard gaat met koorts, braken of uitdrogingsverschijnselen. Een arts kan met aanvullend onderzoek, zoals een ontlastingstest of inwendig onderzoek, de oorzaak achterhalen en een gerichte behandeling starten. Een diëtist kan je daarnaast ondersteunen met een voedingsplan dat bij jouw situatie past. Met de juiste medische hulp en een aangepast dieet kun je diarree vaak goed onder controle krijgen. Door tijdig actie te ondernemen voorkom je complicaties en werk je aan een gezond en energiek herstel.

Inzicht in oorzaken acute en chronische diarree

Voedselintolerantie test
  • Kom te weten of diarree door een voedselintolerantie veroorzaakt wordt
  • Tot 287 voedingsmiddelen kunnen worden onderzocht
  • Betrouwbaar onderzoek gespecialiseerd laboratorium
199,00

 

 

Bronnen

1. Belo, J. N., Bos, M. L., Brühl, Ph. C., Lemmen, W. H., Pijpers, M. A. M., Van den Donk, M., Burgers, J. S., Bouma, M., & Loogman, M. C. M. (2014). NHG-Standaard Diarree. NHG-Werkgroep. KNR nummer M34. April 2014. Lees meer

2. Graham, D. B., & Xavier, R. J. (2023). Conditioning of the immune system by the microbiome. Trends in Immunology, 44(7), 499–511. Lees meer

3. Gill, S. K., Rossi, M., Bajka, B., & Whelan, K. (2021). Dietary fibre in gastrointestinal health and disease. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 18(2), 101–116. Lees meer

4. Cronin, P., Joyce, S. A., O’Toole, P. W., & O’Connor, E. M. (2021). Dietary fibre modulates the gut microbiota. Nutrients, 13(5), 1655. Lees meer

5. Geng, S., Yang, L., Cheng, F., Zhang, Z., Li, J., Liu, W., Li, Y., Chen, Y., Bao, Y., Chen, L., Fei, Z., Li, X., Hou, J., Lin, Y., Liu, Z., Zhang, S., Wang, H., Zhang, Q., Wang, H., Wang, X., & Zhang, J. (2020). Gut microbiota are associated with psychological stress-induced defections in intestinal and blood–brain barriers. Frontiers in Microbiology, 10, Article 3067. Lees meer

6. Holland & Barrett onderzoekt: zo ziet de poep van jouw buurman eruit. Holland & Barrett. 2024. Lees meer

7. Drossman, D. A., & Hasler, W. L. (2016). Rome IV—Functional GI Disorders: Disorders of Gut-Brain Interaction. Gastroenterology, 150(6), 1257–1261 Lees meer

8. De Wit, N., & Witteman, B. (2002). Diarree. Huisarts & Wetenschap, gepubliceerd op 10 augustus 2002. Lees meer