Consistentie
ontlasting

Wat zegt de consistentie van jouw ontlasting?

De consistentie van je ontlasting vertelt veel over je gezondheid en hoe goed je darmen functioneren. Het geeft bijvoorbeeld inzicht in je voedingspatroon, hydratatie en zelfs je stressniveau. Van harde, droge ontlasting tot een zachte of waterige consistentie, elk type heeft een betekenis en kan een indicatie geven van wat jouw lichaam nodig heeft. Uit een grootschalig onderzoek van Holland & Barrett blijkt dat slechts 4 op de 10 Nederlanders gezonde ontlasting heeft. Ongeveer 29% heeft last van te harde ontlasting (type 1 of 2), 41% heeft gezonde ontlasting (type 3 of 4) en 30% heeft te zachte ontlasting (type 5, 6 of 7).

De consistentie van je ontlasting kan veel vertellen over je gezondheid en het functioneren van je spijsvertering.

Op deze pagina ontdek je wat normale ontlasting is, welke oorzaken er kunnen zijn van een afwijkende consistentie, en hoe je met gerichte darmtesten meer inzicht kunt krijgen in je darmgezondheid. Nieuw: binnenkort komt er een speciale test beschikbaar waarmee je de consistentie van je ontlasting gemakkelijk kunt meten en meer inzicht krijgt in je darmgezondheid. Wil je nu al aan de slag gaan? Probeer dan onze populaire Microbioom test XL en ontdek hoe je jouw darmbalans kunt verbeteren.

De Bristol Stool Chart

De Bristol Stool Chart helpt je om de consistentie van je ontlasting te beoordelen. Deze grafische weergave toont zeven types, van harde keutels (type 1) tot waterige ontlasting (type 7). Door te weten welk type jij hebt, weet je waar op deze pagina je verder kunt lezen en welke aanbevelingen voor jou handig zijn. Bekijk hieronder de afbeelding om te ontdekken welk type ontlasting jij hebt!

De verschillende soorten consistentie van ontlasting en hun oorzaken

Er zijn veel soorten ontlasting, en de consistentie kan variëren van waterdunne ontlasting tot harde keutels. Het kan zelfs voorkomen dat je meerdere types ontlasting tegelijk hebt, zoals harde keutels gecombineerd met dunne, waterige ontlasting. Kom achter de oorzaken van jouw type consistentie van ontlasting!

Klik hieronder op de consistentie van ontlasting waarover jij meer wilt lezen:

• Type 1 en 2: harde en keutelachtige ontlasting >
• Type 3 en 4: normale consistentie van ontlasting >
• Type 5 en 6: zachte en vette ontlasting >
• Type 7: dunne en waterige ontlasting >

Normale consistentie van ontlasting (type 3 en 4)

De normale consistentie van ontlasting is type 3 en 4 op de Bristol Stool Chart: gladde, goed gevormde ontlasting die niet te hard en niet te zacht is. Dit wordt gezien als de optimale, gezonde consistentie. Heb je normale ontlasting, maar merk je andere afwijkingen zoals een ongewone kleur, sterke geur, slijm of drijft je ontlasting? Dit kan alsnog wijzen op een probleem met je darmgezondheid.

Bekijk hieronder de pagina’s die hier overgaan en ga naar de informatie waar je meer over wilt weten:

• Er zit slijm in mijn ontlasting >
• Drijvende ontlasting en de oorzaken >
• Check of de kleur van je ontlasting goed is
• Mijn ontlasting heeft een sterke geur (deze link verschijnt na publicatie)
• Ik ga meer dan 3 keer per dag naar het toilet of heb diarree (deze link verschijnt na publicatie)
• Ik ga minder dan 3 keer per week naar het toilet of heb obstipatie

Harde en keutelachtige ontlasting (type 1 en 2)

Harde keutelontlasting valt onder type 1 van de Bristol Stool Chart. Andere namen hiervoor zijn: ernstige obstipatie, constipatie of verstopping. Deze ontlasting is compact, droog en komt er moeilijk uit. Dit kan gepaard gaan met buikpijn, een opgeblazen buik, gasvorming of opboeren. Type 2 is iets zachter maar nog steeds klonterig en worstvormig, wat wijst op milde constipatie.

Oorzaken van harde en keutelontlasting

De belangrijkste oorzaken van harde en keutelachtige ontlasting (type 1 en 2) zijn:

1. Te weinig vezels: een vezelarm dieet (weinig groenten, fruit en volkorenproducten) gecombineerd met veel suikers en vetten kan harde ontlasting veroorzaken.
2. Voedselintolerantie: harde ontlasting kan worden veroorzaakt door een voedselintolerantie. Bij een voedselintolerantie kun je bepaalde voeding niet verdragen, waardoor je last kunt krijgen van je darmen. Met een intolerantie test kan je hier inzicht in krijgen.

1. Onvoldoende vochtinname: te weinig water en (kruiden)thee drinken zorgt ervoor dat je dikke darm extra vocht onttrekt, wat je ontlasting droog maakt.
2. Ongezonde leefstijl: een gebrek aan beweging, onvoldoende slaap, roken of alcoholgebruik kunnen je darmfunctie vertragen. Dit kan ook komen door een verstoring in de balans van je hormonen.
3. Stress en angst: stress, angst en onverwerkte trauma's kunnen een directe impact hebben op hoe de consistentie van je ontlasting is. Dit komt doordat stresshormonen zoals cortisol invloed hebben op de snelheid van de darmpassage, wat zowel tot obstipatie als diarree kan leiden. Doe de cortisol test en kom erachter of stress bij jou de oorzaak is.

1. Medicatie: zoals antibiotica of ijzersupplementen, kan de werking van je darmen vertragen en zorgen voor een trage darmpassage, wat resulteert in droge, harde keutels. Heb je pas geleden diarreeremmers gebruikt om je darmen te stoppen, dan kun je tijdelijk last hebben van harde of keutelontlasting. Meestal heb je hier geen last meer van als je stopt met de diarreeremmers of als je deze afbouwt.

Combinatie van harde en zachte ontlasting Het kan ook mogelijk zijn dat je een combinatie hebt van harde en zachte ontlasting, bijvoorbeeld zowel type 1 als 5. Dit kan duiden op een onregelmatige darmpassage door stress, voeding, prikkelbare darm syndroom (PDS) of verstoringen in je darmritme. Zijn je keutels niet hard maar zacht? Lees dan de volgende alinea over zachte en vette ontlasting voor meer informatie.

Zachte en vette ontlasting (type 5 en 6)

Zachte ontlasting, zoals type 5 en 6 van de Bristol Stool Chart, kan variëren van losse, zachte keutels tot een plakkerige, vette structuur. Deze types ontlasting worden ook wel milde diarree genoemd, mits je vaker dan drie keer per dag naar het toilet moet.

Oorzaken van harde en keutelontlasting

De belangrijkste oorzaken van zachte en vette ontlasting zijn:

1. Vetabsorptie problemen: vetten kunnen dan niet goed worden opgenomen door je spijsvertering. Hierdoor komt het vet in je ontlasting terecht. Ook een dieet met veel vetrijke maaltijden en te weinig vezels kan bijdragen aan plakkerige of vettige ontlasting.
2. Pancreas- of galblaasproblemen: problemen met de alvleesklier, zoals een tekort aan spijsverteringsenzymen, kunnen ervoor zorgen dat vetten niet goed worden afgebroken, wat leidt tot zachte en vette ontlasting. Ook galblaasproblemen, zoals galstenen of een verminderde galproductie, kunnen de vetvertering verstoren, omdat gal nodig is om vetten af te breken. Heb je last van galstenen of vermoed je dat er sprake is van pancreas- of galblaasproblemen? Neem dan contact op met je huisarts voor verder onderzoek.
3. Coeliakie (glutenintolerantie): bij een glutenintolerantie beschadigt gluten de darmwand, waardoor de opname van vetten, voedingsstoffen en andere voedingsmiddelen wordt belemmerd. Dit kan zachte, vettige ontlasting veroorzaken, vaak gepaard met andere klachten zoals buikpijn, opgeblazen gevoel en vermoeidheid.
4. Darmparasiet: parasieten kunnen zorgen voor een zachte en vette ontlasting. Heb je tijdens je vakantie in een warm land zachte of vette ontlasting gekregen? Of heb je dit type ontlasting gegeten na vervuild water of een voedselvergiftiging? Dan is het zinvol om je te laten testen op een parasiet. Met onze Parasieten test XL kom je te weten of jouw klachten veroorzaakt worden door een parasiet.

1. Antibiotica, gist of schimmel: Heb je na een antibioticakuur last van zachte of vette ontlasting? Dit kan komen doordat antibiotica de balans van je darmbacteriën verstoort, waardoor gisten zoals Candida kunnen overgroeien. Binnenkort bieden wij een gistentest aan om hier meer inzicht in te krijgen. Nu kun je al de Microbioom XL-test doen om te ontdekken welke darmbacteriën je mogelijk tekort komt.
2. Voedselintolerantie: zachte of vette ontlasting kan worden veroorzaakt door een voedselintolerantie. Zo kun je te maken hebben met een voedselintolerantie, waarbij je bepaalde voeding niet kunt verdragen. Een intolerantie test kan hier inzicht in geven.
3. Stress: stress kan je darmfunctie verstoren, omdat stresshormonen zoals cortisol invloed hebben op je spijsvertering. Dit kan zorgen voor snellere darmpassage en onvoldoende vetopname, wat resulteert in zachte of vette ontlasting.
4. Laxeermiddel: dit type ontlasting kun je ook krijgen als je laxeermiddel gebruikt. Je kunt in dit geval het laxeermiddel onder begeleiding afbouwen, zodat je ontlasting harder wordt. Voel jij je juist fijn bij dit type ontlasting, dan is het niet nodig om dit aan te passen. Dit is vaak het geval bij mensen die snel te maken hebben bij verstopping van de darmen.

Is vettige ontlasting gevaarlijk?

Meestal is vettige ontlasting niet gevaarlijk en hoef je je geen zorgen te maken. Als je langdurig last hebt van plakkerige of vette ontlasting, of dit gepaard gaat met gewichtsverlies of buikpijn, kan dat wijzen op een ernstiger probleem, zoals coeliakie (glutenintolerantie) of een galblaasstoornis. Het kan ook te maken hebben met een tekort aan gal of pancreasenzymen. Neem in deze gevallen contact op met je huisarts.

Wil je meer weten over de oorzaken van zachte en plakkerige ontlasting? Bekijk dan onze pagina over brijige ontlasting voor een uitgebreide uitleg. Moet je vaker dan drie keer per dag naar het toilet, dan heb je te maken met diarree. Lees de pagina over diarree waarin meer wordt verteld over de oorzaken en tips om van diarree af te komen.

Dunne en waterige ontlasting (type 7)

Dunne ontlasting als water wordt aangeduid als type 7 op de Bristol Stool Chart. Deze waterdunne ontlasting komt er te makkelijk en in grote hoeveelheden uit. Het wijst erop dat je darmen moeite hebben om water en voedingsstoffen op te nemen.

Oorzaken van waterdunne ontlasting

De belangrijkste oorzaken van waterdunne ontlasting zijn:

1. Voedselvergiftiging: besmet water of voedsel kan je darmen irriteren, waardoor de darmpassage versnelt en je lichaam waterige ontlasting produceert.
2. Ziekte of infecties: virussen of bacteriën zoals het Norovirus of Salmonella kunnen waterdunne ontlasting veroorzaken door de normale opname van water en voedingsstoffen in de darmen te verstoren.
3. Stress: hoge stressniveaus activeren stresshormonen die de spijsvertering versnellen, wat kan leiden tot waterige ontlasting.
4. Snelle darmpassage: bij een snelle darmpassage heeft je lichaam onvoldoende tijd om vocht op te nemen, wat kan resulteren in waterdunne ontlasting.
5. Parasitaire infectie: parasieten zoals Giardia kunnen langdurig waterdunne ontlasting veroorzaken, vaak na reizen naar gebieden met vervuild water of besmet voedsel. Wil je weten of jouw klachten ontstaan door een parasiet? Kies dan voor de Parasieten test XL.
6. Laxeermiddelen: overmatig of verkeerd gebruik van laxeermiddelen kan je darmen overbelasten en leiden tot waterige ontlasting. Stop of verminder de hoeveelheid laxeermiddel als je waterdunne ontlasting hebt.

Bij langdurige waterige ontlasting is het belangrijk om uitdroging te voorkomen door voldoende te drinken en zouten aan te vullen met bijvoorbeeld ORS. Neem contact op met je huisarts als deze klachten aanhouden.

Heb je dunne ontlasting die niet volledig waterig is? Kijk dan bij de alinea over zachte, vette en brijige ontlasting voor meer informatie. Voor uitgebreidere uitleg kun je binnenkort onze pagina over diarree raadplegen.