Wat is maagzuur precies?

Maagzuur, oftewel het zure vocht dat je maag produceert, speelt een essentiële rol bij het verteren van voedsel. Dit krachtige zuur breekt voedingsstoffen - zoals eiwitten, koolhydraten en vetten - af en beschermt tegen bacteriën. Soms stroomt maagzuur echter omhoog naar de slokdarm, wat een brandend gevoel kan geven in de borst of keel. Normaal voorkomt een sluitspier tussen de slokdarm en de maag dit, maar als deze niet goed werkt, kan er zure reflux optreden. Dit is het terugstromen van maaginhoud naar de slokdarm.

Maagzuurklachten komen vrij vaak voor: in Nederland heeft ongeveer 20% van de volwassenen wel eens last van refluxklachten en ongeveer 5% van de bevolking ervaart dagelijks klachten (Richtlijn Gastro-oesofageale Refluxziekte van de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen uit 2010). In België zijn de cijfers vergelijkbaar, met een geschatte prevalentie van 15–20%. Daarnaast heeft maar liefst 25% van de zwangere vrouwen last van brandend maagzuur.

Hoewel vaak wordt gedacht dat klachten altijd door te veel maagzuur ontstaan, is een tekort aan maagzuur juist vaker de oorzaak. Een tekort aan maagzuur kan namelijk leiden tot vergelijkbare klachten als een teveel aan maagzuur, zoals oprispingen en een opgeblazen gevoel. Om die reden is een maagzuurremmer vaak geen goed idee, zeker als je last hebt van je spijsverteringsproblemen. Neem wel altijd contact op met je huisarts als je medicatie wilt afbouwen.

Nieuw: we bieden een test aan waarmee je eenvoudig inzicht krijgt in je spijsvertering. Met de darmtest vertering ontdek je hoe goed je vetten, koolhydraten en vezels worden verteerd. Daarbij krijg je informatie over de pH-waarde (zuurtegraad), consistentie en kleur van je ontlasting. Kom erachter of jouw maagklachten veroorzaakt worden door spijsverteringsproblemen.

Symptomen van maagzuur

Maagzuur symptomen kunnen uiteenlopen. Hier leggen we per symptoom kort uit hoe ze ontstaan:

  • Brandend maagzuur in borst of keel: door terugvloeiend maagzuur kan de gevoelige slijmvlieslaag van de slokdarm geïrriteerd raken. Dit gebeurt vooral na het eten of tijdens het liggen, omdat het maagzuur dan makkelijker omhoog komt.
  • Oprispingen, boeren of zure smaak in de mond: wanneer de maaginhoud via de slokdarm omhoog komt, proef je het zuur of voel je gasvorming.
  • Misselijkheid of keelpijn: het zuur kan de keel irriteren, waardoor een zeurende pijn of misselijk gevoel ontstaat.
  • Hoesten, kriebel of slijm in de keel: chronische irritatie door zuur kan een beschermende slijmproductie of prikkelhoest veroorzaken.
  • Slaapproblemen of benauwd gevoel: wanneer je ligt, kan maagzuur makkelijker omhoog stromen, wat kan zorgen voor een branderig gevoel, hoesten of een drukkend gevoel op de borst dat de ademhaling verstoort. Hierdoor kun je je ook benauwd voelen.

Oorzaken van maagzuurklachten

Maagzuurklachten kunnen door verschillende factoren worden veroorzaakt. Hieronder bespreken we de belangrijkste oorzaken:

1. Voeding

Voeding speelt een grote rol bij het ontstaan van maagzuurklachten. De meest voorkomende voedingsgerelateerde oorzaken zijn: Vet eten: dit vertraagt de maaglediging en vermindert de sluitkracht van de onderste slokdarmsluitspier, waardoor maagzuur makkelijker omhoog kan komen.

  • Pittig eten: dit kan het maagslijmvlies irriteren (door capsaïcine) en heeft mogelijk een directe invloed op de onderste slokdarmsluitspier, wat de kans op brandend maagzuur vergroot. Lees op onze pagina ‘Wat te doen bij brandend maagzuur’ wat je het beste wel en niet kunt eten, inclusief een voorbeelddagmenu.
  • Te weinig vezels eten: een vezelarm dieet vertraagt de spijsvertering, wat de druk in de buik kan verhogen en reflux kan verergeren.
  • Koffie, alcohol, frisdrank: deze dranken ontspannen de sluitspier tussen de maag en de slokdarm, waardoor maaginhoud eenvoudiger terug kan stromen.
  • Histamine-intolerantie: bij deze intolerantie kun je histamine niet goed afbreken. Dit is een stof die voorkomt in bijvoorbeeld oude kaas, tomaat, spinazie, wijn en bepaalde vissoorten. Lees meer over een histamine-intolerantie op onze pagina.
  • Intolerantie: heb je vaak last van maagzuur na het eten van bepaalde voedingsmiddelen? Misschien heb je dan wel een voedselintolerantie, bijvoorbeeld voor gluten (een eiwit uit granen zoals tarwe, rogge en gerst) of lactose (de melksuiker die voorkomt in melk en zuivelproducten). Een intolerantietest kan dan inzicht geven in mogelijke voedselovergevoeligheden die je klachten verergeren.

Voedselintolerantie test

  • Maagzuur? Voedselintoleranties komen dan vaker voor.
  • Een voedselintolerantie geeft klachten omdat bepaald voedsel slecht verteerd wordt.
  • Tot 287 voedselintoleranties kunnen worden getest.
  • Kom te weten of een voedselintolerantie de oorzaak van jouw klachten kan zijn

2. Leefstijl en eetgewoonten

De volgende leefstijl en eetgewoonten kunnen ook impact hebben op je maagzuurklachten:

  • Roken: nicotine ontspant de sluitspier tussen de slokdarm en de maag, vermindert de speekselproductie en kan het maagslijmvlies beschadigen, wat allemaal bij kan dragen aan het ontstaan van refluxklachten.
  • Overeten of te snel eten: zorgt voor overdruk in de maag, waardoor maagzuur makkelijker omhoog kan stromen naar de slokdarm.
  • Drinken bij de maaltijd: wetenschappelijk onderzoek laat zien dat drinken tijdens de maaltijd voor de meeste mensen geen probleem is. Toch blijkt uit praktijkervaring als diëtist en prikkelbare darmcoach dat minder drinken rondom de maaltijd (dus tijdens en tot 1,5 uur erna) vaak helpt bij reflux en andere maag- of darmklachten. Vanuit die invalshoek zouden klachten kunnen ontstaan doordat je maag voller wordt wanneer je tijdens of vlak na het eten drinkt, waardoor de spijsvertering mogelijk minder soepel verloopt.
  • Te strakke kleding dragen: strakke kleding, vooral rond de buik, verhoogt de druk op de maag en bevordert zo het omhoog stromen van maagzuur.
  • Eten vlak voor het slapen: een late maaltijd verhoogt de kans op reflux, omdat de spijsvertering 's nachts vertraagt en je liggende houding het terugstromen van de maaginhoud bevordert.
  • Liggen na het eten: de zwaartekracht helpt dan niet meer om de maaginhoud op zijn plaats te houden.

Op onze pagina ‘Wat te doen bij brandend maagzuur’ vind je meer leefstijltips over dit onderwerp.

Het resultaat van een intolerantietest

  • Krijg inzicht in je reactie op 195 voedselintoleranties.
  • Met kleuren (groen - oranje - rood) wordt duidelijk aangegeven hoe sterk je reactie op verschillende producten is.
  • Krijg informatie waar dit voedingsmiddel vaak in wordt verwerkt.
  • In de uitslag krijg je concrete tips die jou helpen bij aanpassen van je dieet.

3. Lichamelijke factoren

Ook lichamelijke veranderingen kunnen bijdragen aan het ontstaan van maagzuurklachten:

  • Overgewicht: door een verhoogde druk in de buikholte wordt de maaginhoud omhoog geduwd richting de slokdarm.
  • Zwangerschap: tijdens de zwangerschap zorgen de verhoogde druk in de buik en hormonale veranderingen (zoals verhoogde progesteronspiegels) ervoor dat de slokdarmsluitspier verslapt, waardoor maagzuur makkelijker omhoog kan komen.
  • Opgeblazen buik: gasvorming en een opgeblazen buik kunnen de druk op de maag verhogen, waardoor de kans op reflux toeneemt. Bekijk de pagina over opgeblazen buik om meer te weten te komen over de oorzaken.
  • Obstipatie: wanneer de darmen vollopen door obstipatie, ontstaat extra druk in de buikholte die het omhoog stromen van maagzuur kan bevorderen. Lees hier meer over de oorzaken van obstipatie.
  • Prikkelbare Darm Syndroom (PDS): PDS gaat vaak gepaard met spijsverteringsklachten zoals gasvorming, obstipatie of diarree, die indirect refluxklachten kunnen verergeren. Heb jij PDS of herken jij je in deze symptomen? Bekijk dan de pagina over de prikkelbare darm.

Heb je last van maag- of darmklachten? Overweeg dan de darmtest vertering.

4. Maagzuur door stress, spanningen en slaaptekort

Stress, spanningen en slaaptekort kunnen ook brandend maagzuur veroorzaken:

  • Stress of spanningen: stress verhoogt de maagzuurproductie en verstoort de werking van de slokdarmsluitspier.
  • Slaaptekort en wisseldiensten: gebrek aan slaap en wisseldiensten (bijvoorbeeld nachtdiensten) kunnen het stressniveau verhogen en het bioritme verstoren. Dit kan leiden tot een slechte spijsvertering en meer reflux.

Wil je weten of stress een rol speelt bij jouw klachten? Overweeg dan een cortisol test om je stresshormoonwaarden te meten.

5. Medische oorzaken

Sommige medicijnen, infecties en andere medische oorzaken kunnen de natuurlijke bescherming van de maag verzwakken en/of maagzuur veroorzaken:

  • Gebruik van NSAID’s: dit zijn ontstekingsremmende medicijnen zoals ibuprofen of naproxen. Ze kunnen de slijmlaag van de maag beschadigen, wat irritatie en refluxklachten kan veroorzaken. Je kunt dit met je huisarts bespreken indien je hier last van lijkt te hebben.
  • Langdurig gebruik maagzuurremmers: ook langdurig gebruik van maagzuurremmers kan op de lange termijn de natuurlijke bescherming van de maag verminderen. Overweeg je om maagzuurremmers af te bouwen? Neem dan contact op met je huisarts om dit te bespreken.
  • Breukje in het middenrif (middenrifbreuk): bij een middenrifbreuk kan een deel van de maag boven het middenrif uitkomen, waardoor maagzuur gemakkelijker terug kan stromen.
  • Vertraagde maagontlediging (gastroparese): wanneer voedsel te langzaam uit de maag verdwijnt, neemt de kans op overdruk en reflux toe.
  • Ouder worden: met het ouder worden verzwakt vaak de slokdarmsluitspier, wat de kans op terugvloei van maagzuur vergroot.
  • Infectie met Helicobacter pylori: deze bacterie kan de maagwand irriteren en de slijmlaag aantasten, waardoor ontstekingen, zweren en verhoogde gevoeligheid voor maagzuur ontstaan. De infectie wordt meestal opgelopen via besmet voedsel, drinkwater of nauw contact met een besmet persoon.

Denk je een infectie te hebben? Dan kun je een Helicobacter pylori test doen om dit uit te sluiten. Deze test is binnenkort beschikbaar.

Aanbevolen testen bij maagzuur

Bij aanhoudende klachten is het belangrijk om gericht te testen. Deze testen geven meer inzicht in de onderliggende oorzaak::

  • Helicobacter pylori test: bij terugkerend brandend maagzuur of maagpijn kan deze test een infectie met Helicobacter pylori opsporen, die het maagslijmvlies kan aantasten. Binnenkort is deze test beschikbaar.
  • Verteringstest: deze test meet of je vetten, koolhydraten en vezels goed kunt verteren. Een slechte spijsvertering kan namelijk bijdragen aan refluxklachten. Daarbij krijg je met deze test inzicht in de pH-waarde (zuurtegraad), consistentie en kleur van je ontlasting.
  • Intolerantie test: wanneer jouw klachten vaak ontstaan na bepaalde voeding (zoals gluten, zuivel of soja), kan een intolerantie de oorzaak zijn. Met de intolerantie test ontdek je welke voeding je beter kunt vermijden of verminderen.
  • Histamine-intolerantie test: als je klachten verergeren na histaminerijke voeding zoals kaas, wijn of tomaten, kan een histamine-intolerantie meespelen. Met deze test ontdek je of jouw lichaam moeite heeft om histamine goed af te breken.
  • Cortisol test: langdurige stress kan invloed hebben op je spijsvertering en klachten zoals brandend maagzuur verergeren. Met deze test meet je je cortisolwaarden via speeksel, wat inzicht geeft in jouw stressniveau gedurende de dag.

Inzicht in oorzaken brandend maagzuur

Voedselintolerantie test
  • Kom te weten of brandend maagzuur door een voedselintolerantie veroorzaakt wordt
  • Tot 287 voedingsmiddelen kunnen worden onderzocht
  • Betrouwbaar onderzoek gespecialiseerd laboratorium
199,00

 

 

Hoewel deze testen waardevolle informatie kunnen bieden, zijn ze niet bedoeld als vervanging voor medisch advies. Bij ernstige klachten zoals bloed in de ontlasting, hevige buikpijn, braken, ongewenst gewichtsverlies of een afwijkende kleur ontlasting, is het belangrijk om contact op te nemen met een arts.

Wanneer professionele hulp inschakelen?

Maagzuur kan meer zijn dan een vervelende klacht en soms is professionele hulp nodig. Als je last hebt van aanhoudend brandend maagzuur dat niet verbetert met aanpassingen in voeding of leefstijl, is het verstandig om een arts te raadplegen. Bloed in de ontlasting of zwartgekleurde ontlasting kan wijzen op een bloeding in de maag of darmen. Neem in dit geval spoedig contact op met je huisarts.

Heb je pijn bij het slikken, ernstig gewichtsverlies of aanhoudende misselijkheid? Dit kan een teken zijn van een ernstiger probleem zoals een ontsteking of een maagzweer. Nachtelijke klachten die je slaap verstoren kunnen ook duiden op een onderliggende aandoening. Ga bij langdurige of verergerende maagzuurklachten naar je huisarts voor een gerichte behandeling. Tijdig hulp zoeken voorkomt complicaties en zorgt ervoor dat je gezondheid niet verder wordt aangetast.

Heeft je huisarts of specialist al onderzoek gedaan en zijn ernstige ziekten uitgesloten? Dan bieden onze testen, zoals de Helicobacter pylori test (binnenkort beschikbaar), de verteringstest en de intolerantietest, een laagdrempelige manier om aanvullende inzichten te krijgen en gericht aan je gezondheid te werken.

Bronnen

1. Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL). (2024). Gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ) – Richtlijn. Richtlijnendatabase. Beoordeeld op 14 oktober 2024. Lees meer

2. Scheffer, R. C. H., Bredenoord, A. J., & Smout, A. J. P. M. (2010). Richtlijn gastro-oesofageale refluxziekte. Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL). Oktober 2010. Lees meer

3. Hooymans, C. D., Numans, M. E., Quartero, A. O., Smeink, P., Van den Berg, L., Van den Donk, M., & Van der Weele, G. M. (2021). NHG-Standaard Maagklachten (M36). Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). Gepubliceerd maart 2021, herzien april 2025. Lees meer

4. Katz, P. O., Gerson, L. B., & Vela, M. F. (2022). Guidelines for the Diagnosis and Management of Gastroesophageal Reflux Disease. American Journal of Gastroenterology, 117(1), 27–56. Lees meer

5. Ness-Jensen, E., Hveem, K., El-Serag, H. B., & Lagergren, J. (2021). Lifestyle intervention in gastroesophageal reflux disease. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 19(10), 2034–2043. Lees meer

6. Vakil, N., van Zanten, S. V., Kahrilas, P., Dent, J., & Jones, R. (2006). The Montreal definition and classification of gastroesophageal reflux disease: a global evidence-based consensus. American Journal of Gastroenterology, 101(8), 1900–1920; quiz 1943. Lees meer

7. Zhang, M., Hou, Z.-K., Huang, Z.-B., Chen, X.-L., & Liu, F.-B. (2021). Dietary and lifestyle factors related to gastroesophageal reflux disease: A systematic review. Therapeutics and Clinical Risk Management, 17, 305–323. Lees meer

8. Özenoğlu, A., Anul, N., & Özçelikçi, B. (2023). The relationship of gastroesophageal reflux with nutritional habits and mental disorders. Human Nutrition & Metabolism, 33, 200203. Lees meer

9. Karamanolis, G., Theofanidou, I., Yiasemidou, M., Giannoulis, E., Triantafyllou, K., & Ladas, S. D. (2008). A glass of water immediately increases gastric pH in healthy subjects: A randomized controlled trial. Digestive Diseases and Sciences, 53(12), 3128–3132. Lees meer

10. Elbehiry, A., Marzouk, E., Aldubaib, M., Abalkhail, A., Anagreyyah, S., Anajirih, N., Almuzaini, A. M., Rawway, M., Alfadhel, A., Draz, A., & Abu-Okail, A. (2023). Helicobacter pylori infection: Current status and future prospects on diagnostic, therapeutic and control challenges. Antibiotics (Basel), 12(2), 191. Lees meer